Thơ Lệ Thu: “Khói mỏng nhẹ bay”- khát vọng lớn trở về tĩnh tại
Tôi chưa một lần gặp nhà thơ Lệ Thu ở ngoài đời mà chỉ được đọc các tác phẩm báo chí, thi ca của bà qua sách báo và các phương tiện thông tin đại chúng. Nhưng rất lạ, tôi cảm thấy gần gũi, thân quen bà từ rất lâu mặc dù lúc nhà báo- nhà thơ Lệ Thu xách ba lô vào tuyến lửa Trường Sơn thì tôi mới cất tiếng chào đời. Tôi hiểu thế hệ của bà cũng giống như cha mẹ tôi đều mang khát vọng lớn giải phóng dân tộc, giành lại hòa bình, độc lập, thống nhất đất nước. Điều đó đã thể hiện rất rõ trong nhiều tác phẩm của bà, đặc biệt cuốn “Nhật ký nữ nhà báo chiến trường” (2015- NXB QĐND) và bây giờ là tập thơ “Khói mỏng nhẹ bay” (2020- NXB Hội Nhà văn).
Qua những tác phẩm của nhà thơ Lệ Thu, tôi khâm phục bản lĩnh cứng cỏi, trí tuệ tinh anh mà sâu thẳm lại là một tâm hồn đa cảm, yếu mềm của người phụ nữ muốn được chở che, yêu thương, mơ một hạnh phúc giản dị như bao người. Song, “Chuyện bé nhỏ hiển nhiên của mọi cuộc đời/ nhưng với thế hệ Trường Sơn/ chút ao ước nhỏ nhoi này/ hình như quá khó!” Có lẽ chỉ những người trong đội ngũ “trùng trùng ra trận” mới hiểu thấu được sự lựa chọn khát vọng cống hiến và tạm gác hạnh phúc riêng tư:
“…ánh mắt hiền hòa mùa hương tinh khiết
ngọt ngào thay ngày tháng sinh viên
Tưởng mãi bình yên
nào ngờ bão giông ập đến…
Thương nhau vô bờ vô bến
ngậm ngùi đành phải chia xa”
Nhà thơ Lệ Thu (bên phải) cùng đồng đội ở Trường Sơn |
Những năm tháng ở Trường Sơn với tác giả mang khát vọng như bao người cùng thế hệ. Cho nên, dù “Nỗi nhớ con thơ cồn cào buốt xé/ Tình yêu gửi tận hai đầu”, nhà báo- nhà thơ- chiến sĩ vẫn về đích. Đất nước thống nhất đồng nghĩa với “tình yêu hai đầu” được kết nối. Điều đó cao quí vô ngần cho dù những con sóng mới, những cơn giông gió cuộc đời tiếp tục thử thách trái tim người thơ: “Thời gian/ Mọi vật trên đời chừng tan nát/ sao trái tim mình cứ hồng lên/ dù tả tơi!/ thương những đôi chim lẻ bạn cuối trời/ bỗng gặp lại sau cơn lốc xoáy/ Bàng hoàng/ Run rẩy/ Ngập ngừng/ Mỏi cánh hoàng hôn!”
“Khói mỏng nhẹ bay”- cái tên mà nữ sĩ lựa chọn cho tập thơ đã hàm chứa nỗi niềm thực tại của nhà thơ. Ở tuổi bát thập, đi qua mọi tàn khốc của cả thời chiến và thời bình, thụ hưởng niềm hạnh phúc, nếm trải mọi nỗi đau, giờ là lúc người thơ muốn được an nhiên tự tại: “Lợi quyền không vướng gót chân/ thong dong rũ hết phong trần – An nhiên”. Thế nhưng với sự đa cảm nữ sĩ và cá tính cương trực của người từng là nhà báo chiến trường, làm sao bà có thể ngoảnh mặt thờ ơ trước nỗi đau của đất, của cây…và của người:
“Thương sông giờ chẳng còn trong
Thương rừng loang lổ…đất không còn gì
Thương chùa xao xác từ bi
Thương ai một kiếp tình si hão huyền!”
Nhà thơ Lệ Thu ở tuổi 80 vẫn miệt mài viết |
Dù trái tim còn đau nỗi đau nhân thế, thương nỗi buồn lòng người thì bản lĩnh của người con đất võ Bình Định vẫn giúp nữ sĩ giữ tấm lòng trung trinh giữa đoạn trường giông gió:
“Biết rằng có một loài trai
Âm thầm giữ ngọc vì ai một đời
Hào quang tụ giữa trùng khơi
Bao nhiêu sóng gió buông lời vu vơ
Ngọc thầm trong dạ ngẩn ngơ
Ngàn năm đáy biển đợi chờ tri âm”
Tuổi xuân âm thầm cống hiến, về chiều âm thầm làm sợi “tơ sen” yếu mềm, dẻo dai mà có ích cho đời:
“Dầm thân bùn nước theo mùa
Dang tay đỡ lá, nâng hoa…quên mình
Lá, hoa…về cõi nhân sinh
Thân sen giữ sợi tơ tình trong veo”
Và khát vọng cống hiến xuyên suốt từ tuổi trẻ tới lúc hoàng hôn dường như đã được nhào luyện trong bà, trở thành đạo sống “tùy duyên”. Nhẹ nhàng sống, nhẹ nhàng vui, nhè nhàng buồn, nỗi buồn đẹp tĩnh tại vẫn chứa chan khát vọng:
“Bay lên! Gió giục cánh diều
Sợi dây nối đất cuối chiều mỏng manh”
Cánh diều khát vọng ấy, sợi dây mỏng manh ấy vẫn kiêu hãnh, mang sức hút mãnh liệt làm sao!
Nhà thơ Lệ Thu trả lời phỏng vấn phóng viên trong Đại hội Chi hội Nhà văn Việt Nam tỉnh Bình Định |
Nhà thơ Lệ Thu (tên khai sinh: Trần Lệ Thu) sinh ngày 15/8/ 1940 Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam Hội viên Hội Nhà báo Việt Nam Phóng viên, biên tập viên Đài Tiếng Nói Việt Nam (1964-1972) Phóng viên, biên tập viên Đài Phát thanh Giải phóng (1973- 1975) Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Bình Định 9n1992- 1997) Đại biểu Quốc hội khóa IX (1992- 1997) Có nhiều tác phẩm thơ và báo chí 5 giải A Giải thưởng Đào Tấn- Xuân Diệu từ năm 1991 đến 2015 |
Thanh Thủy