Thử nhìn lại việc tranh chấp đền Đá Thiên giữa chính quyền và người dân
Trong cuộc giao ban báo chí ngày 4/9/2020, Ban Tuyên Giáo tỉnh ủy Thái Nguyên có điểm báo: Báo Điện tử Tầm Nhìn ngày 28/8 có bài “Thái Nguyên cần hiểu rõ tinh thần công văn để làm căn cứ giải quyết tranh chấp” tiếp tục phản ánh về những vấn đề liên quan đến tranh chấp tại khu vực đền Đá Thiên thị trấn Trại Cau, huyện Đồng Hỷ (sự việc đã được phản ánh qua các công văn tổng hợp báo chí của Ban Tuyên Giáo tỉnh ủy thời gian qua)
Linh Từ Đá Thiên nơi tranh chấp giữa chính quyền địa phương và người dân |
Trước đó, ngày 25 tháng 8 năm 2020, UBND Trại Cau đã có bản báo cáo Số: 342IBC - UBND do ông Nghiêm Sơn Hà Chủ tịch UBND thị trấn ký, trong đó có đề cập đến việc tranh chấp quản lý đền Đá Thiên, Báo cáo nêu:
“Năm 2014, Ban Tôn giáo, Sở Nội vụ tỉnh Thái Nguyên đã có công văn số 80BTG-NV ngày 05/1212014 xác định đền Đá Thiên là cơ sở tín ngưỡng. Hiện nay đền Đá Thiên đã: đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt tín ngưỡng cuả một bộ phận nhân dân, tuy nhiên, công tác quản lý nhà nước tại đây còn đang gặp vướng mắc, Ban quản lý đền được cộng đồng dân cư bầu năm 2017, kiện toàn năm 2018 nhưng chỉ quản lý bên ngoài, chưa quản lý được khu vực trong đền, trong đó có toàn bộ nguồn thu do khách thập phương công đức. Lý do được Ban Quản lý đền đưa ra là bà Hoàng Thị Lý Phó Ban Quản lý - Thủ nhang đền ốm phải nằm viện dài ngày, một số người con cháu bà Lý đứng ra trông coi quản lý đền đã tìm mọi cách chống đối, gửi đơn đi nhiều nơi, gây phức tạp về an ninh trật tự tại địa phương. UBND huyện Đồng Hỷ đã thực hiện thanh tra về đất đai tại đền”.
Thể hiện qua báo cáo này, lãnh đạo thị trấn Trại Cau vẫn luôn cho rằng mình đúng. Nhưng thực tế còn rất nhiều vấn đề phải bàn có những việc cơ quan công an phải vào cuộc như chuyện “cán bộ vu khống người dân” mà báo đã phản ánh, có việc Ủy ban Kiểm tra tỉnh ủy, thanh tra tỉnh phải tiến hành thẩm tra một cách khách quan để phân định đúng sai, nếu cứ nương nhẹ, xuê xoa cho nhau, tính chất vụ việc vốn không lớn, nhưng mâu thuẫn sẽ âm ỉ mãi.
Một Từ đường được gọi là đền tọa lạc giữa một vùng hoang vắng |
Công văn số 80BTG-NV ngày 05/1212014 xác định đền Đá Thiên là cơ sở tín ngưỡng đúng thẩm quyền không? Nội dung đúng hay sai? Trước hết phải khẳng định công văn không sai, nơi nào có thờ tự, có hương khói, nơi đó là cơ sở tín ngưỡng. Song lãnh đạo huyện Đồng Hỷ và thị trấn Trại Cau đã không hiểu được khái niệm này trong công văn và trong văn bản pháp luật.
Luật tín ngưỡng tôn giáo công nhận tư nhân vẫn có cơ sở tín ngưỡng như: Điện thờ, Am thờ, Nhà thờ dòng họ... Ở đây, cổng chính khu thờ cúng này đã ghi rõ “Linh Từ Đá Thiên” từ khi xây dựng. Nghĩa là công trình này của gia đình bà Lý, do bà Lý xây dựng trên đất của bà Lý. Vậy cơ sở tín ngưỡng này có phù hợp với quy định của pháp luật không? nơi thờ tự của gia tộc bà Lý có phải là cơ sở tín ngưỡng như luật tín ngưỡng, tôn giáo quy định, chính quyền quản lý không có nghĩa là trưng thu để địa phương và doanh nghiệp khai thác, kinh doanh tâm linh, thu tiền công đức.
Xuất phát từ nhận thức sai lầm này nên UBND huyện và thị trấn cố dùng mọi cách để thu hồi đền. Sự việc bắt đầu từ khi doanh nghiệp tư nhân Thiên phúc với “Dự án du lịch văn hoá Đá Thiên” ra đời từ năm 2018. Dự án vẽ ra với số vốn đầu tư lên đến gần 800 tỷ đồng, với viễn cảnh vô cùng hoành tráng và hấp dẫn. Dự án chỉ vừa mới bước vào giai đoạn chuẩn bị cho các thủ tục pháp lý, song chủ đầu tư đã bộc lộ rõ ý đồ “mượn tay” chính quyền tạo ra tranh chấp để thôn tính ngôi đền?
Văn bản của Ban Tôn Giáo Sở Nội Vụ Thái Nguyên |
Trong công văn còn ghi: “Đề nghị UBND huyện Đồng Hỷ chỉ đạo việc quản lý hoạt động tín ngưỡng tại đền Đá Thiên theo đúng quy định của pháp luật”
UBND huyện Đồng Hỷ hiểu nội dung này thế nào mà chỉ đạo UBND thị trấn Trại Cau lập ra Ban Quản lý đền sai phạm từ trình tự pháp luật đến thành phần con người, qui chế hoạt động? Thậm chí đã phải hủy bỏ quyết định. Phải chăng chính quyền sử dụng con dấu Quốc huy thu tiền công đức mới là đúng qui định pháp luật? Phải chăng ông Chủ tịch thị trấn kiêm luôn Trưởng Ban Quản lý đền để hằng tháng được chia 20% tiền công đức là đúng pháp luật? Hay việc ông Đỗ Khắc Thân từ tỉnh Ninh Bình, đâu có phải cư dân cộng đồng tự nhiên nhảy xổ vào đây làm Phó Ban?
Doanh nghiệp kinh doanh tâm linh đã ngửi thấy “mùi đồng” trong việc dành được ngôi đền. Lãnh đạo tỉnh, huyện và thị trấn hãy thật bình tâm suy xét các dự án kinh doanh loại hình này. Siêu “dự án Tâm linh hồ Núi Cốc” với tổng mức đầu tư lên đến 15 ngàn tỷ đồng đã chẳng đắp chiếu vài năm rồi sao? Khi các nhà đầu tư cảm thấy khó “nhằn” họ lập tức câu dầm, chờ dàn lãnh đạo mới “vận hành” để khai thác vốn “đối ứng”. Tư nhân làm kinh doanh là thế. Đừng trách họ, quan trọng đối với các nhà quản lý là nhìn ra bản chất sự vật, không vì một chút lợi ích lặt vặt mà làm khổ người dân, làm cho khu dân cư xáo trộn. Việc nhận rõ tính khả thi của một dự án là tài năng của cán bộ lãnh đạo.
Vậy giải quyết vụ tranh chấp như thế nào? Vấn đề này đoàn giám sát của Quốc hội cũng đã chỉ ra, trước hết phải tôn trọng luật đất đai, phải làm rõ thửa đất số 46 này của bà Lý hay đất công? Gia đình bà Lý khai phá, quản lý, sử dụng từ 1967 đến nay không có tranh chấp có đúng không? Gia đình bà đã kê khai, chính quyền đã tiến hành đo đạc, tại sao lại không được cấp sổ đỏ?
Thứ nữa, phải dựa vào luật xây dựng ở cái xứ “khỉ ho cò gáy” này cách đây vài năm đã ai quản lý xây dựng, nhất là nơi thờ tự với quy mô không lấy gì làm to. Việc chính quyền phạt bà Lý khi xây dựng động Sơn Trang đã mặc nhiên công nhận đất này, nhà này là của bà Lý.
Quyết định thu hồi văn bản trái luật của UBND thị trấn Trại Cau |
Tiếp đến, phải căn cứ vào luật tín ngưỡng, tôn giáo, không phải cứ đền nọ, phủ kia có người đến thắp hương, đều là công trình tín ngưỡng của cộng đồng. Còn tiền công đức, đây thuần túy là tâm linh, là sự tự nguyện không phải là vốn góp đầu tư để xây dựng đền mà nhất thiết phải kê khai với chính quyền. Chẳng lẽ mọi người đến phúng viếng khi ông bà, cha mẹ mất cũng phải kê khai?
Cuối cùng, vụ tranh chấp này phải được phân xử tại tòa dân sự. Không phải chính quyền, doanh nghiệp thích là báo cáo cấp trên, tiến hành cưỡng chế. Mọi người phải tôn trọng pháp luật và pháp luật sinh ra là để bảo vệ lợi ích của người dân.
Quản lý ở đây là gì? Tức là không để người dân vượt quá giới hạn quy định của pháp luật, không cổ súy mê tín dị đoan, không buôn thần, bán thánh, không tổ chức lễ hội tràn lan, không gây mất an ninh trật tự, ách tắc giao thông… còn mọi người được tự do thể hiện tín ngưỡng của mình. Trong vụ tranh chấp này có một cái gì đó không minh bạch, không đàng hoàng nên vấp phải sự không đồng thuận của dân là điều dễ hiểu.
Xin được nói lại, báo Tầm Nhìn luôn ủng hộ địa phương, doanh nghiệp trong việc phát triển kinh tế, xã hội. Báo chỉ phản ánh đúng thực tế khách quan, nếu báo sai, tòa soạn sẵn sàng đối thoại, đính chính theo luật báo chí. Những quan điểm báo đưa ra đều dựa trên thực tế. Báo cũng mong muốn góp một tiếng nói để chính quyền và người dân hiểu biết nhau hơn, qua đó nhận thức và hành động theo đúng Hiến pháp và Pháp luật.
PV