Trẻ em gái bị dậy thì sớm gấp 20 lần trẻ nam
Số lượng trẻ dậy thì sớm gấp 35 lần so với cách đây 10 năm, nữ bị dậy thì sớm gấp 20 lần nam
Theo TS.BS Bùi Phương Thảo, Phó trưởng khoa Nội tiết - Chuyển hóa di truyền, Bệnh viện Nhi Trung ương: Những năm gần đây, khoa tiếp nhận trên 350 trẻ/năm đến khám và điều trị vì dậy thì sớm. Trong khi trước đó 10 năm thì con số này chỉ là 10 trẻ/năm. Tuổi dậy thì ở cả nam và nữ ngày càng giảm. 100 năm trước, nữ giới thường xuất hiện kinh nguyệt vào năm 15-16 tuổi. Đến nay, tuổi dậy thì của bé gái là 8-13 tuổi, bé trai 9-14 tuổi.
Theo bác sĩ, nếu trẻ gái có các biểu hiện như: ngực phát triển, mọc lông mu hoặc lông nách, thay đổi hình dáng cơ quan sinh dục ngoài, bắt đầu có kinh nguyệt, tăng chiều cao; Ở bé trai, có các dấu hiệu như: tinh hoàn hoặc dương vật to lên, xuất hiện lông mu hoặc lông nách, trứng cá, giọng trầm đi, tăng chiều cao... .nên cho trẻ đi khám sớm để chẩn đoán dậy thì sớm.
Trẻ sẽ được đánh giá mức độ dậy thì qua đánh giá tuổi xương, siêu âm tử cung buồng trứng, siêu âm thận xem có các khối bất thường hay không. Ngoài ra trẻ còn được tiến hành chụp cộng hưởng từ, xét nghiệm hormone sinh dục.
Hiện nay, Bệnh viện Nhi Trung ương đang quản lý hơn 1.000 trường hợp trẻ dậy thì sớm trung ương, trong đó, có hơn 500 trường hợp trẻ được điều trị ức chế phát triển.
Theo bác sĩ Thảo, tỷ lệ trẻ gái dậy thì sớm chiếm tỷ lệ cao hơn trẻ nam. Ở dậy thì sớm trung ương, cứ có một trẻ nam thì có tới 20 trẻ nữ dậy thì sớm. Tuy nhiên, nếu trẻ nam dậy thì sớm thì tỷ lệ mắc các bệnh về não rất lớn.
Dậy thì sớm ở trẻ em được chia làm 2 loại: Ngoại biên và trung ương. Dậy thì sớm ngoại biên có bất thường và u nang buồng trứng, bệnh lý di truyền gây tiết hormone sinh dục. Còn dậy thì sớm trung ương có sự bất thường hoặc khối u trong não, gây kích thích tuyến sinh dục.
Độ tuổi nhỏ nhất được chẩn đoán và điều trị dậy thì sớm là vài tháng tuổi, những bệnh nhi này đều mắc bệnh lý di truyền. Bệnh viện Nhi Trung ương cũng đã từng điều trị cho nhiều bé gái 3-4 tuổi có khối bất thường trong não dẫn đến việc có kinh nguyệt.
Ở nước ta, tình trạng trẻ gái dậy thì sớm chiếm tỷ lệ cao hơn trẻ nam |
Để có hướng giải quyết đúng đắn nhất, các bác sĩ khẳng định, bố mẹ nên phát hiện kịp thời những dấu hiệu dậy thì sớm ở trẻ. PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng (Nguyên Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai) cho biết dậy thì sớm ở trẻ nhỏ được phân ra theo độ tuổi: ở bé gái là trước 8 tuổi và ở bé trai là trước 10 tuổi.
Dấu hiệu dậy thì ở trẻ theo từng loại như sau:
Ngoại biên (dậy thì sớm giả): Bé gái có ngực phát triển to, có lông vùng kín… nhưng tử cung lại không phát triển, không rụng trứng và không có kinh. Với bé trai, tiếng nói ồm ồm, mọc ria mép và mọc lông bộ phận sinh dục, tinh hoàn phát triển nhưng không sản xuất được tinh trùng. Tình trạng dậy thì giả có thể là do mắc các bệnh u não, viêm não, các bệnh ở thận, thượng thận…
Trung ương (dậy thì sớm thật): Trẻ sẽ có những dấu hiệu nhận biết tương tự dậy thì giả nhưng ở bé gái sẽ xuất hiện thêm tình trạng có kinh nguyệt, tử cung, buồng trứng phát triển, ở bé trai xuất hiện hiện tượng xuất tinh…Tuy nhiên, dù là dậy thì sớm thật hay giả thì lời khuyên chung vẫn là nên đưa trẻ đi khám càng sớm càng tốt sau khi phát hiện những dấu hiệu.
Theo PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, những đứa trẻ gặp tình trạng dậy thì sớm khi lớn lên sẽ có cảm giác ngại ngùng, thiếu tự tin so với các bạn cùng trang lứa... Điều này sẽ gây ảnh hưởng lớn đến sự phát triển toàn diện của trẻ, khả năng hòa đồng, học tập và vui chơi... Dậy thì sớm còn dẫn đến chuyện yêu sớm và xu hướng quan hệ tình dục sớm trước tuổi trưởng thành. Điều này có thể gây nên những hậu quả đáng sợ như mang thai ngoài ý muốn, nạo phá thai nhiều lần...
Bé gáibị dậy thì sớm do ảnh hưởng rối loạn nội tiết sớm gây ra hội chứng buồng trứng đa nang sẽ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của bé sau này. Dậy thì sớm có thể ảnh hưởng đến chất lượng học tập của trẻ nếu bé mải mê yêu đương, hẹn hò và không chú tâm đến chuyện học hành.
Thực tế, có nhiều trẻ 6-7 tuổi đã có dấu hiệu dậy thì như ngực nở, có kinh nguyệt, mọc râu, vỡ giọng. Trẻ bị dậy thì sớm sẽ thấp đến 12cm chiều cao (với nữ) và 20cm chiều cao (với nam) so với chúng bạn.
Dù dậy thì sớm có thể gây ra những hệ lụy đáng sợ nhưng vẫn có cách để ngăn chặn. Khi phát hiện con có dấu hiệu dậy thì sớm, bố mẹ không nên hốt hoảng, trách mắng mà hãy đưa con đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị kịp thời. Đồng thời, cha mẹ cần quan tâm, động viên tránh để ảnh hưởng đến tâm sinh lý của bé, theo dõi sát sao sinh hoạt của con để kịp thời điều chỉnh những bất thường...
Hiện nay, bệnh nhân điều trị ức chế dậy sẽ được tiêm liên tục đến năm 10 tuổi hoặc đến khi có tuổi xương 11-12 tuổi, với liệu trình 28 ngày/một mũi tiêm, với chi phí khoảng 3 triệu đồng. Hiện thuốc điều trị dậy thì sớm trung ương đã được BHYT chi trả. Tuy nhiên các bậc cha mẹ cần lưu ý, trẻ phải có đủ giấy tờ chuyển BHYT đúng tuyến. Theo quy định của BHYT, khi có giấy chuyển viện điều trị sẽ có giá trị trong 2 lần tiêm. Sau đó, đến lần tiêm thứ 3 lại phải xin chuyển BHYT lại từ đầu. Rất nhiều cha mẹ không biết điều này, lần 3 đến lịch tiêm đến thẳng viện sẽ không được quỹ BHYT chi trả.
Dù 95% dậy thì sớm ở bé gái là vô căn, nhưng việc theo dõi phát hiện sớm và điều chỉnh dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp điều trị kịp thời, trẻ có độ tuổi phát triển như chúng bạn.
PV