Sai phạm lộ thiên do “vắng Bao Thanh Thiên”
Có thể nói, đa phần sai phạm về xây dựng: Làm nhà ở trên đất thổ canh; xây chung cư cao vượt số tầng quy định; lấn chiếm chỉ giới xây dựng và chỉ giới đường đỏ… đều lộ thiên, sờ sờ, lù lù ra đấy. Đã thế, nó vẫn còn tiếp diễn đại trà và thường xuyên, thời sự, “hôm nay” tại nhiều tỉnh, thành phố nước ta. Trong đó khá phổ biến công trình sai phạm tầy đình, gây mất trật tự nghiêm trọng (về xây dựng) và bất bình trong xã hội; vì nó kéo theo rất nhiều hệ lụy, vi phạm hàng loạt về: Quy hoạch, mật độ xây dựng, mật độ dân cư, vệ sinh môi trường, giao thông, đi lại… Dẫn đến hậu quả bắt buộc phải xử lý, cưỡng chế...
Thí dụ cách đây không lâu, UBND phường Hiệp Bình Chánh, quận Thủ Đức, TP HCM đã phải tổ chức cưỡng chế 38 công trình xây dựng trái phép, trong 1 khu đất trên đường 40. Rồi UBND tỉnh Khánh Hòa phải ra văn bản chỉ đạo Sở Xây dựng và UBND TP Nha Trang xử lý dứt điểm vi phạm lớn, tại dự án khu biệt thự cao cấp Ocean View (thuộc địa phận phường Vĩnh Tường, TP Nha Trang): với 14 công trình xây dựng vượt phép từ 4-8 tầng và 1 công trình vượt phép đến 10 tầng…
Đặc biệt tại Hà Nội có tòa nhà cỡ bự, cao khoảng 69 m (tính từ nóc tum cao gấp 3 chiều cao Lăng Bác Hồ), ở 8B Lê Trực (thuộc địa phận quận Ba Đình), khá gần Lễ đài quảng trường Ba Đình và Lăng Bác Hồ; đã bị phát hiện, xử lý, sẽ cưỡng chế sai phạm từ gần 5 năm nay. Nhưng đến trung tuần tháng 3/2020, vẫn như dây “cao su”.
Ảnh minh họa |
Trong khi hệ thống Chính trị nước ta, đã có “ba mũi giáp công” quản lý xây dựng các công trình. Cụ thể, tất cả các công trình xây dựng kiên cố, đều phải có Giấy phép xây dựng (GPXD), do cơ quan chuyên môn chức năng có thẩm quyền cấp. Nội dung GPXD ghi rất rõ số tầng, chiều cao, diện tích, chỉ giới xây dựng, chỉ giới đường đỏ… gửi xuống đến cơ quan UBND xã, phường sở tại.
Và từ cấp chính quyền xã, phường trở lên, đều có các tổ chức, “chân rết, ba mũi giáp công”: Thanh tra Xây dựng; Công an (có nhiệm vụ giữ gìn trật tự, an toàn xã hội… trong đó có trật tự xây dựng) và Mặt trận Tổ quốc cơ quan duy nhất trong thời Bình (có chức năng giám sát hoạt động xã hội… trong đó có giám sát xây dựng).
Ấy vậy mà thật trớ trêu, tình trạng sai phạm lộ thiên về xây dựng vẫn cứ hoành hành, tiếp diễn. Và tôi cho rằng, mặc dù nước ta đã có “ba mũi Giáp công” nêu trên; song vẫn cát cứ, manh mún, rời rạc... Thanh tra xây dựng có khi tiêu cực, “ngậm miệng ăn tiền”. Công an thường chỉ ra quân khi tiến hành cưỡng chế. Mặt trận ở dưới cơ sở dễ thành “bù nhìn”, chẳng giám sát được gì (về xây dựng).
Điều này đồng nghĩa với “ba mũi giáp công”, chưa có người thống nhất chỉ huy, điều hành đến nơi đến chốn… Cho nên có thể nói vui: Sai lộ thiên do “thiếu vắng Bao Thanh Thiên”.
Để góp phần lập lại trật tự xây dựng đúng, chuẩn GPXD và đề phòng “lợi dụng” Dịch Covid-19 sẽ rất dễ vi phạm (trật tự xây dựng); kiến nghị lãnh đạo UBND tỉnh, thành phố cần giao lãnh đạo UBND quận, huyện, xã, phường ký văn bản cam kết công khai: Sẽ phải chịu trách nhiệm, bị kỷ luật cách chức (không đợi hết nhiệm kỳ), nếu để xây dựng công trình tồn tại trái phép hàng tháng, xảy ra trong địa phận sở tại.
Đây là cam kết quyết định, cấp thiết nhất đến việc có giữ gìn được trật tự xây dựng hay không? Hay nói cách khác, nếu lãnh đạo không cam kết chịu kỷ luật - cách chức, thì việc lập lại trật tự xây dựng chỉ là quan liêu, không tưởng.
Đồng thời (để lập lại trật tự xây dựng), lãnh đạo (quận, huyện, xã, phường) phải chỉ huy tích cực, điều hành đến nơi đến chốn “ba mũi giáp công”: Thanh tra Xây dựng, Công an và Mặt trận Tổ quốc xã, phường trong việc giám sát, kiểm tra xây dựng (đúng GPXD từ lúc đào móng, triệt tiêu được tình trạng phải cưỡng chế) tại địa phương.
Sớm thành lập tổ công tác liên kết (Thanh tra xây dựng, Công an và Mặt trận Tổ quốc xã, phường) thường xuyên theo dõi, kiểm tra các công trình xây dựng (phải đúng, chuẩn GPXD), kể cả các khu đô thị mới “hoành tráng, kín cổng cao tường”… xây dựng trong địa phận, lãnh thổ. Đó chính là “Bao Thanh Thiên” xóa sai phạm lộ thiên.
Nguyễn Thành Lập