Vỡ đường ống nước Nghi Sơn (Thanh Hóa): Chuyện tưởng cũ nhưng… không cũ
Sự cố vỡ đường ống dẫn nước thô từ hồ Yên Mỹ về hồ Đồng Chùa, phục vụ cấp nước thô cho các dự án trong Khu kinh tế Nghi Sơn, huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa xảy ra từ năm 2013 tưởng chừng như chuyện đã cũ nhưng….không cũ. Bởi lẽ, sự việc này vẫn đang được cơ quan công an điều tra, làm rõ.
Dự án 85 tỷ, đội vốn gần 90 tỷ
Dự án đầu tư xây dựng công trình Hệ thống cấp nước thô Khu kinh tế Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa (Giai đoạn I, công suất 30.000m3/ngày đêm) được Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa phê duyệt tại Quyết định 1183/QĐ-UBND ngày 23/4/2007. Tổng mức đầu tư ban đầu của dự án là 85 tỷ đồng.
Ngày 31/01/2008, UBND tỉnh Thanh Hóa ban hành Quyết định số 292/QĐ-UBND phê duyệt điều chỉnh, bổ sung dự án đầu tư xây dựng công trình Hệ thống cấp nước thô Khu kinh tế Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa (Giai đoạn I, công suất 30.000m3/ngày đêm). Theo đó, tại Quyết định số 292/QĐ-UBND, UBND tỉnh Thanh Hóa quyết định nâng tổng mức đầu tư dự án từ 85 tỷ đồng lên 121,37 tỷ đồng. Lý do tổng mức đầu tư tăng được cho là, thay đổi về giá vật liệu, tính toán ban đầu chưa chính xác…
Gần 7 tháng sau, ngày 18/7/2008, UBND tỉnh Thanh Hoá tiếp tục ban hành Quyết định số 2169/QĐ-UBND điều chỉnh tổng mức đầu tư của dự án từ 121,37 tỉ đồng lên 150,8 tỉ đồng. Lý do tổng mức đầu tư tăng tương tự như lần trước: do thay đổi về giá vật liệu, do tính toán ban đầu chưa chính xác…
Quyết định 1183/QĐ-UBND ngày 23/4/2007 do ông Nguyễn Văn Lợi, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa thời điểm đó ký |
Hơn 3 năm sau, ngày 11/11/2011, Ban Quản lý Khu kinh tế Nghi Sơn ban hành Quyết định số 430/QĐ-BQLKKTNS điều chỉnh dự án đầu tư lần cuối, nâng tổng mức đầu tư lên 174,546 tỷ đồng.
Như vậy, sau 03 lần điều chỉnh tổng mức đầu tư, Dự án đầu tư xây dựng công trình Hệ thống cấp nước thô Khu kinh tế Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa (Giai đoạn I, công suất 30.000m3/ngày đêm) đội vốn gần 90 tỷ đồng (khoảng 104%).
Căn cứ vào hồ sơ tài liệu có được cho thấy, mục tiêu của Dự án đầu tư xây dựng công trình Hệ thống cấp nước thô Khu kinh tế Nghi Sơn là đưa nước thô từ hồ Yên Mỹ (Như Thanh) về hồ Đồng Chùa (ngay sát Khu kinh tế Nghi Sơn, huyện Tĩnh Gia) nhằm đáp ứng nhu cầu về nước sinh hoạt, sản xuất công nghiệp, dịch vụ phục vụ Khu kinh tế.
Theo kế hoạch, dự án được khởi công vào tháng 6/2009; Đơn vị cung cấp vật liệu cho dự án là Công ty cổ phần ống sợi thuỷ tinh Nghi Sơn do ông Phí Văn Thịnh làm Giám đốc (Công ty cổ phần ống sợi thuỷ tinh Nghi Sơn thành lập tháng 5/2009); Đơn vị tư vấn khảo sát, lập dự án đầu tư là Công ty nước và môi trường Việt Nam; Chủ đầu tư dự án là Ban Quản lý Khu kinh tế Nghi Sơn; Nguồn vốn đầu tư là vốn ngân sách nhà nước đầu tư theo kế hoạch.
Để đảm bảo chất lượng công trình, UBND tỉnh Thanh Hoá quyết định lựa chọn phương án ống dẫn nước được là ống nhựa D600 bằng cốt sợi thuỷ tinh với lý do “chịu được ăn mòn, nhẹ nhưng có cường độ cao, lưu lượng dẫn nước lớn, tính năng thuỷ lực tốt…”.
Dự án hoàn thành, chưa dùng đã hỏng
Sau nhiều năm thi công, đến tháng 2/2011, Dự án đầu tư xây dựng công trình Hệ thống cấp nước thô Khu kinh tế Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa (Giai đoạn I, công suất 30.000m3/ngày đêm) cơ bản hoàn thành.
Tuy nhiên, vừa tổ chức chạy thử lần 1, các ống cốt sợi thuỷ tinh đã có hiện tượng nứt vỡ. Khi tăng áp lực lên dù chưa đạt công suất thiết kế nhưng các ống cốt sợi thuỷ tinh từ trạm bơm tăng áp đến QL1A với chiều dài hơn 11km đã vỡ, dịch chuyển trụ đỡ, rò rỉ mối nối.
Dự án thất bại, mục tiêu đưa nước thô phục vụ cho Khu kinh tế Nghi Sơn không thực hiện được. Ngày 7/11/2013, Ban Quản lý Khu kinh tế Nghi Sơn đã ký hợp đồng với Viện Kỹ thuật công trình thuộc Đại học Thuỷ lợi để xác định nguyên nhân sự cố và tìm giải pháp khắc phục. Báo cáo đánh giá Viện Kỹ thuật công trình thuộc Đại học Thuỷ lợi cho thấy, vật liệu làm ống là cốt sợi thủy tinh PN10 không đáp ứng yêu cầu.
Dự án hoàn thành, chạy thử lần 1, các ống cốt sợi thuỷ tinh đã có hiện tượng nứt vỡ |
Xét thấy, cung cấp nước cho Khu kinh tế Nghi Sơn là việc làm cấp bách nên lãnh đạo tỉnh Thanh Hoá đã chỉ đạo, đôn đốc các sở, ban, ngành khẩn trương bơm thêm tiền sửa sai cho dự án. Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa đã đồng ý chủ trương cho phép đầu tư đường cấp nước thô mới từ hồ Yên Mỹ về hồ Đồng Chùa với vật liệu đường ống truyền thống bằng gang, ống HDPE. Ban Quản lý Khu kinh tế Nghi Sơn là đơn vị tiếp tục được “chọn mặt gửi vàng” làm chủ đầu tư. Ngày 25/01/2014, UBND tỉnh Thanh Hóa ban hành Công văn số 723/UBND-TKKH chỉ đạo nguồn kinh phí thực hiện dự án được lấy từ ngân sách. Giao Ban Quản lý Khu kinh tế Nghi Sơn cân đối 30 tỷ đồng từ nguồn vốn đầu tư hạ tầng Khu kinh tế.
Ngày 6/01/2014, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa thời điểm đó là ông Trịnh Văn Chiến (nay là Bí thư Tỉnh uỷ) đã chỉ đạo Ban quản lý Khu kinh tế Nghi Sơn chủ trì, phối hợp các cơ quan, đơn vị có liên quan làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của chủ đầu tư, đơn vị tư vấn, đơn vị thi công…
Kiểm toán nhà nước chỉ rõ sai phạm, Bộ Công an vào cuộc điều tra
Báo cáo của Kiểm toán nhà nước ngày 16/11/2018 về Hoạt động xây dựng và việc quản lý sử dụng vốn đầu tư 06 dự án thuộc Ban Quản lý khu kinh tế Nghi Sơn và các Khu công nghiệp cho thấy, Dự án đầu tư đường ống cấp nước thô từ hồ Yên Mỹ về hồ Đồng Chùa chủ đầu tư đã chỉ định thầu gói thầu thiết kế và xây lắp có tổng giá trị 174 tỷ đồng. Việc chỉ định thầu được UBND tỉnh Thanh Hóa có văn bản đồng ý chủ trương cho phép, nhằm rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư, đảm bảo yêu cầu cấp nước cho Nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn.
Song gói thầu thiết kế giá trị 3,1 tỷ đồng vượt hạn mức theo quy định Luật Đấu thầu. Điều đáng quan tâm hơn là ban đầu, dự án được duyệt đầu tư 85 tỷ đồng. Nhưng qua nhiều lần thay đổi, đội vốn 104% lên 174 tỷ đồng, dù vậy xây xong chưa dùng đã hỏng do đường ống cấp nước cốt sợi thủy tinh bị vỡ.
Đến ngày 24/12/2013, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa ra thông báo, chỉ đạo làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của Ban quản lý Khu kinh tế Nghi Sơn trong quản lý, thực hiện dự án và trách nhiệm của các đơn vị tư vấn lập dự án, tư vấn giám sát, nhà thầu thi công.
Quyết định số 47/QĐ-BQLKKTNS, ngày 20/02/2014 do ông Trân Hòa, Trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế Nghi Sơn thời điểm đó ký |
Song Ban Quản lý Khu kinh tế Nghi Sơn chưa làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của các đơn vị liên quan, nhưng để đảm bảo yêu cầu cấp bách về cấp nước phục vụ các dự án trọng điểm tại Khu kinh tế nên ngày 6/1/2014, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa ra tiếp văn bản cho phép khắc phục tuyến ống dự án với chi phí khắc phục là 216,7 tỷ đồng.
Kiểm toán nhà nước đánh giá, việc dự án giai đoạn I xây dựng xong nhưng không sử dụng được, phải đầu tư thay thế hệ thống đường HDPE và ống gang gây lãng phí đầu tư đường ống cốt sợi thủy tinh. Trách nhiệm được cơ quan kiểm toán xác định thuộc về Ban Quản lý Khu kinh tế Nghi Sơn và các Khu công nghiệp tỉnh Thanh Hóa và UBND tỉnh Thanh Hóa.
Với thông tin của cơ quan kiểm toán, Cơ quan Cảnh sát điều tra - Bộ Công an (C03) đã về thu thập các hồ sơ, tài liệu có liên quan. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có kết luận cuối cùng. Điều đó chứng tỏ, tính chất vụ việc rất nghiêm trọng và phức tạp. Mong rằng, trách nhiệm cá nhân, tập thể trong việc làm thất thoát ngân sách sẽ được làm sáng tỏ.
Thiên Vân