Tại sao thập kỷ qua chứng kiến sự trỗi dậy của văn hóa pop Đông Á?
Đó là năm 2009, những nhạc điệu nhịp nhàng của "Bad Romance", Lady Gaga được phát ở khắp mọi nơi.
Hình ảnh minh họa |
Trên khắp thế giới, mọi người đổ xô đi xem phim hoạt hình khoa học viễn tưởng "Avatar", và cùng những thành viên trong gia đình cuồng nhiệt theo dõi chương trình truyền hình thực tế "Jersey Shore".
Một thập kỷ trôi qua và người Anh- những người nói ngôn ngữ thế giới vẫn bị chi phối bởi âm nhạc, phim ảnh và truyền hình do người Mỹ sản xuất. Nhưng đã có một sự thay đổi đáng chú ý: sự gia tăng ổn định bởi ảnh hưởng của văn hóa pop Hàn Quốc và Nhật Bản.
Năm 2019, nhà tư vấn người Nhật Marie Kondo đã chỉ chúng tôi cách giải mã cuộc sống của chúng tôi trong bản hit Netflix của cô ấy "Tidying Up with Marie Kondo". Các nhóm nhạc pop Hàn Quốc BTS và Blackpink đã cho chúng tôi xem các video âm nhạc hành động, có ngân sách lớn và phá vỡ các kỷ lục You Tube. "Parasite " đã trở thành bộ phim Hàn Quốc đầu tiên giành được giải cành cọ vàng .Và sau đó, đạo diễn của bộ phim Bong Joon-ho xuất hiện trên "The Tonight Show Starring Jimmy Fallon" nói chủ yếu bằng tiếng Hàn.
Điều đó đã cho thấy một thập kỷ chứng kiến sự trỗi dậy của văn hóa pop Đông Á ở phương Tây, bao gồm cả "Gangnam Style" hấp dẫn của rapper người Hàn Quốc PSY (2012) và những câu chuyện tình lãng mạn trong chương trình thực tế Nhật Bản "Sân thượng", mà đã đến Netflix vào năm 2015).
Hình ảnh minh họa |
Các tạp chí thời trang hàng đầu bằng tiếng Anh như "Vogue" và "Elle" hiện thường xuyên có các sản phẩm làm đẹp của Hàn Quốc , dường như được chứng thực bởi các nữ diễn viên Drew Barrymore và Emma Stone.
Công ty tư vấn McKinsey lưu ý trong một bài thảo luận năm 2019: "Châu Á đang trở thành một lực lượng văn hóa ngày càng có ý nghĩa."; "Trái ngược với quá khứ khi khu vực chủ yếu là người tiếp nhận văn hóa phương Tây với những công dân châu Á nhiệt tình với khách hàng của phim Hollywood và nhạc pop Anh, chẳng hạn, ngày nay dòng chảy văn hóa đi theo cả hai hướng."
Các bức tượng sáp của Thành Long trái, và Bruce Lee được chụp ở trung tâm khu phố Tàu của London vào ngày 29 tháng 1 năm 2014, trước lễ đón Tết Nguyên đán. |
Một thập kỷ trước,phim hoạt hình Nhật Bản như Pokemon và Digimon đã là điều sẵn có ở phương Tây.
Ngôi sao võ thuật Hồng Kông: Thành Long và Lý Tiểu Long là những cái tên quen thuộc. Các nhà phân tích đã sử dụng cụm từ " hallyu " - hay "làn sóng Hàn Quốc" trong tiếng Hàn để chỉ sự lan truyền của thời trang Hàn Quốc, các sản phẩm làm đẹp, phim truyền hình và âm nhạc ở các nước khác, đặc biệt là ở châu Á.
Anthony Fung, một chuyên gia về văn hóa nhạc pop tại Đại học Hồng Kông Trung Quốc nói:"Mọi người nói; “phương Đông đang đến”. Trên thực tế, nó đã được một thời gian.
Người hâm mộ phản ứng khi họ đến buổi hòa nhạc của nhóm nhạc nam K-pop Hàn Quốc BTS tại sân vận động Stade-de-France ở Saint-Denis, ngoại ô Paris, vào ngày 7 tháng 6 năm 2019. |
Nhưng trong thập kỷ qua, văn hóa pop Đông Á, đặc biệt là từ Hàn Quốc đã thực sự cất cánh. Bây giờ không chỉ có một ngôi sao kung fu hay một bộ phim hoạt hình mà là một loạt các sản phẩm khác nhau của Đông Á. Theo các chuyên gia, có một vài lý do cho điều đó.
Jung-Sun Park, một giáo sư và điều phối viên của viện nghiên cứu châu Á-Thái Bình Dương tại Đại học bang California tại vùng đồi chè vùng Lyon cho biết: phương tiện truyền thông xã hội và internet đã "thay đổi hoàn toàn dòng chảy văn hóa pop xuyên quốc gia."; "Các nền tảng truyền thông xã hội khác nhau đã cách mạng hóa cách các cá nhân tiếp nhận văn hóa pop và đã đa dạng hóa rất nhiều dòng chảy và ảnh hưởng văn hóa pop."; Trong quá khứ, các nền tảng truyền thông truyền thống như đài truyền hình và đài phát thanh đã kiểm soát những gì chúng ta thấy và nghe thấy.
Susanna Lim, giáo sư nghiên cứu về châu Á tại Đại học Oregon cho biết: Người hâm mộ phương Tây đang đòi hỏi sự đa dạng lớn hơn so với trước đây. Cô chỉ ra những người hâm mộ Kpop là một ví dụ, lưu ý rằng; nhiều người đến từ nhiều nền tảng khác nhau và cũng có thể cảm thấy bị thiệt thòi bởi văn hóa chính thống Mỹ.; "Sự quan tâm ngày càng tăng đối với văn hóa pop Đông Á phản ánh những thay đổi về nhân khẩu học và nhận thức văn hóa ở Mỹ và phương Tây."; K-pop chứa đầy những ảnh hưởng của phương Tây, vì vậy có thể cảm thấy vừa quen vừa lạ đối với khán giả phương Tây.
Với dân số 51 triệu người, Hàn Quốc không có thị trường đủ lớn để duy trì ngành công nghiệp giải trí, vì vậy cần phải tiến ra nước ngoài. Fung, từ Đại học Hồng Kông Trung Quốc cho biết: Chính phủ Hàn Quốc đã ủng hộ việc mở rộng văn hóa của đất nước, coi đây là phương tiện cho sức mạnh và là cách để nâng cao danh tiếng của quốc gia.
Năm 2010, Nhật Bản tuyên bố sẽ “bơm” 19 tỷ yên( tương đương với 237 triệu đô la) vào lĩnh vực sáng tạo vào năm 2011 để kiếm thêm tiền từ các ngành công nghiệp sáng tạo của đất nước, như phim hoạt hình, thiết kế đồ họa, phim và thời trang. Ý kiến được góp phần thành công của kế hoạch.
Nhưng với người hâm mộ, lý do thực sự khiến văn hóa Nhật Bản và Hàn Quốc “cất cánh” rất đơn giản: chúng mang tính giải trí.
Như David Kim, một đồng chủ nhà của K-pop YouTube kênh DKDKTV cho biết trong một video Instagram gần đây: "Câu hỏi của tôi là, tại sao không thể (K-pop) là một điều trong văn hóa phương Tây?"
Tổng thống Donald Trump nói chuyện với ban nhạc nam Hàn Quốc EXO khi Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in đứng trong bữa ăn tối tại Nhà Xanh của tổng thống vào ngày 29 tháng 6 năm 2019 tại Seoul, Hàn Quốc. |
Những người hâm mộ phương Tây của Kpop và các sản phẩm văn hóa khác ban đầu có thể bị thu hút bởi những bước nhảy hào nhoáng và thời trang sắc sảo, nhưng nó có hiệu ứng gợn sóng ở các khu vực khác.
Theo một nghiên cứu của Hiệp hội Ngôn ngữ hiện đại Hoa Kỳ; số lượng ghi danh vào các chương trình Nhật Bản và Hàn Quốc tại Hoa Kỳ đã tăng lên trong giai đoạn 2013-2016, ngay cả khi tuyển sinh vào tất cả các khóa học ngôn ngữ khác ngoài tiếng Anh đã giảm. Số lượng ghi danh cho các chương trình ngôn ngữ Hàn Quốc tăng 13,7%, cho đến nay là mức tăng lớn nhất của bất kỳ ngôn ngữ nào được dạy.
Theo Viện nghiên cứu xe tăng Hyundai Hàn Quốc, nhóm nhạc K-pop BTS đã giúp truyền cảm hứng cho khoảng 13 khách du lịch đến thăm đất nước này vào năm 2017. Báo cáo tương tự cho thấy, nếu BTS duy trì sự nổi tiếng, họ sẽ đóng góp dự kiến 56,16 nghìn tỷ Hàn Quốc giành được (48 tỷ đô la) cho nền kinh tế của đất nước vào năm 2023.
Không có gì ngạc nhiên khi Hàn Quốc sử dụng K-pop để tiếp thị cho khách du lịch. Hãng hàng không lớn nhất Hàn Quốc, Korean Air, có nhóm SuperM Kpop trong video trên chuyến bay mới nhất của họ và Visit Seoul - công ty du lịch của thành phố - đã hợp tác với BTS.
Jo Elfving-Hwang, phó giáo sư nghiên cứu về Hàn Quốc tại Đại học Tây Úc nói rằng; Người Úc gốc Hàn mà cô đã phỏng vấn không quan tâm đến văn hóa nhạc pop Hàn Quốc, nhưng bắt đầu chú ý sau khi được giới thiệu với họ bởi những người bạn không phải người Hàn Quốc.; "Sự trỗi dậy của văn hóa pop Hàn Quốc khiến Hàn Quốc thực sự tuyệt vời”. "Đây là một ví dụ thú vị về văn hóa đại chúng toàn cầu đã được thúc đẩy bởi sự thừa nhận bên ngoài, về sự hấp dẫn của văn hóa hơn là sự thúc đẩy của cộng đồng người địa phương."; Sự nổi lên của Kpop cũng có tác động tích cực đối với đại diện nam châu Á. Nhiều người đàn ông châu Á đã được đưa vào ý thức cộng đồng, một sự tương phản từ quá khứ, nơi các nhân vật nam châu Á thường là nhân vật phản diện hoặc ngôi sao kung fu như Thành Long và Lý Liên Kiệt.; "Tôi nghĩ rằng hoàn toàn có một sự thay đổi xảy ra trong đó có nhiều khả năng hiển thị hơn cho người Mỹ gốc Á, người Úc gốc Á, người châu Á ";. "Tôi nghĩ chắc chắn nó đã có ít nhất một số tác động, bởi vì bây giờ không có gì lạ khi thấy nhiều người châu Á ở phương Tây trên màn hình. Tôi khá phấn khích về điều đó."
Hình ảnh nhóm nhạc BTS |
Các chuyên gia nói rằng có mọi lý do để nghĩ rằng; văn hóa của Nhật Bản và Hàn Quốc sẽ tiếp tục có tác động trong thập kỷ tới. Các dấu hỏi lớn là trên Trung Quốc.
Mặc dù ảnh hưởng kinh tế và chính trị gia tăng của Trung Quốc đã làm cho nó nổi bật hơn nhiều trên trường thế giới so với một thập kỷ trước, nhưng nó hầu như không làm ảnh hưởng đến bối cảnh văn hóa pop của phương Tây.
Chẳng hạn, bộ phim có doanh thu cao nhất Trung Quốc, bộ phim hành động năm 2017 " Wolf Warrior 2" đã thu về hơn 854 triệu đô la trong nước, nhưng chỉ mang về 16 triệu đô ở nước ngoài.
Fung nói rằng; tác động hạn chế của Trung Quốc một phần là do các công ty giải trí Trung Quốc ít có nhu cầu kinh tế hơn ở nước ngoài, đó là quốc gia đông dân nhất thế giới, vì vậy đã có một thị trường nội địa khổng lồ.
Tuy nhiên, một lý do khác là sự kiểm soát chặt chẽ mà Đảng cộng sản Trung Quốc áp đặt lên truyền thông Trung Quốc. Cơ quan quản lý đã cấm diễn viên có hình xăm và lời bài hát bị kiểm duyệt. Phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc cũng đã chỉ trích những người nam nổi tiếng xuất hiện với hình dáng ẻo lả.
Elfving-Hwang nói rằng; "khó tưởng tượng hơn" ngành công nghiệp âm nhạc Trung Quốc đã từng có sức hấp dẫn quốc tế giống như Kpop. "Nhưng bạn không bao giờ biết."; Trong thập kỷ tiếp theo,cô nghĩ rằng văn hóa pop Đông Á sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ và cô thấy đó là một điều tốt.
Cô nói :"Nếu K-pop thực sự có thể khiến mọi người đủ tò mò để thực hiện một bước tiến lớn như học ngôn ngữ."; "Và sau đó thông qua việc hiểu thêm về văn hóa ... Tôi nghĩ rằng điều đó sẽ có tác động thực sự đáng kể đến làm thế nào chúng ta có thể giao tiếp trong tương lai."
Bảo Nguyệt