Kỷ niệm 75 năm thành lập QĐNDVN và 30 năm ngày Hội quốc phòng toàn dân 22/12
Phạm Xuân Ẩn - con người của huyền thoại (kỳ I)
Để có được cột mốc ngày 30 tháng tư năm 1975 sừng sững trong lịch sử đất nước Việt Nam, hàng triệu người con ưu tú của dân tộc đã hy sinh. Và trong cuộc chiến đấu giành độc lập, tự do cho tổ quốc đã xuất hiện những con người đặc biệt, lịch sử đã đặt lên vai họ trách nhiệm nặng nề và lịch sử cũng ghi nhận công lao của họ một cách xứng đáng…
Nhà báo, nhà tình báo Phạm Xuân Ẩn |
Phạm Xuân Ẩn là một trong số ấy. Huyền thoại có lẽ là từ dùng chính xác nhất để nói về ông. Ông không chỉ là nhà tình báo vĩ đại mà còn là một nhà báo có tài ở tầm quốc tế bởi ông từng là phóng viên hãng thông tấn nổi tiếng thế giới: Reuters, tạp chí Time, New York Herald Tribune, The Christian Science Monitor..
Cấp trên, bạn bè nói về ông:
Những tin tức và phân tích tình báo chiến lược của Phạm Xuân Ẩn được bí mật gửi Bộ chỉ huy quân sự miền Bắc thông qua Trung ương cục miền Nam. Chúng sống động và tỉ mỉ đến mức khi nhận được, Đại tướng Võ Nguyên Giáp vị tư lệnh quân đội dày dạn trong chiến tranh đã reo lên: “Chúng ta đang ở trong phòng hành quân của Hoa Kỳ”.
Trong vô vàn các tin tức và tài liệu đó, phải kể đến các tài liệu có tầm quan trọng chiến lược như:
- Toàn bộ nội dung của kế hoạch Staley - Taylor, tức chiến lược chiến tranh đặc biệt dùng người Việt đánh người Việt với vũ khí và chỉ huy Mỹ.
- Các tin tức quyết định giúp MTDTGPMN có sự chuẩn bị tốt cho trận Ấp Bắc. Thất bại trận này đã buộc Mỹ phải chấm dứt kế hoạch chiến tranh đặc biệt để tìm chiến lược mới.
Phạm Xuân Ẩn gặp Đại tướng Tông tư lệnh quân đội sau chiến tranh |
Trả lời trong bài phỏng vấn đăng trên báo The New Yorker, ông Mai Chí Thọ và Mười Hương những người đã tổ chức “găm” ông Ẩn sang phía bên kia nói: “Lúc bấy giờ Đảng rất nghèo, nhưng chúng tôi thiết nghĩ việc làm này có nhiều lợi ích. Phạm Xuân Ẩn là người đầu tiên chúng tôi gửi anh sang Mỹ để học biết cái văn hóa của những người thay thế Pháp làm kẻ thù của chúng tôi Phạm Xuân Ẩn là một người hoàn hảo cho công tác này.
Đó là một việc làm thành công lớn của chúng tôI” Phạm Xuân Ẩn có được những nguồn tin tốt nhất và được phép tiếp cận các thông tin mật. Sau chiến tranh, chúng tôi phong tướng cho Phạm Xuân Ẩn và danh hiệu Anh hùng Quân đội nhân dân. Không cần phải nói thêm những chi tiết gì nữa, chỉ điều ấy thôi cũng đủ nói lên tầm quan trọng của những gì Phạm Xuân Ẩn đã làm cho quê hương anh”.
Thiếu tướng Nguyễn Đức Trí, nguyên thủ trưởng cơ quan tình báo miền kể rằng khi nguyên bản toàn bộ các kế hoạch về chiến lược chiến tranh đặc biệt của Mỹ được chuyển ra Hà Nội, Tổng bí thư Lê Duẩn đã biểu dương cơ quan tình báo quân sự và coi đây là “chiến công có tầm cỡ quốc tế”.
Phạm Xuân Ẩn và người bạn bên kia chiến tuyến của ông |
Sau ngày 30/4/1975, Đại tướng Văn Tiến Dũng đã vào Sài Gòn gặp Phạm Xuân Ẩn. Tướng Dũng đã nghe Phạm Xuân Ẩn nói chuyện về tình hình nội bộ chính quyền Sài Gòn từ sau trận Phước Long (1/1975). Nghe xong những đánh giá của Phạm Xuân Ẩn, tướng Dũng nói rằng nếu như gặp được Phạm Xuân Ẩn sớm hơn thì những tin tức mà Ẩn cung cấp “sẽ giúp Bộ Chính trị hạ quyết tâm nhanh hơn để giải phóng Sài Gòn”.
Đại tá Tư Cang anh hùng lực lượng vũ trang người từng là chỉ huy của ông Ẩn những năm 1970, đã ngậm ngùi khi tiễn đưa người đồng chí cùng “nằm gai nếm mật”: “Xuân Ẩn từ nay ẩn thật rồi/ Bạn bè thương tiếc mãi không thôi/ Riêng tôi nhớ mãi người đồng chí/ Dũng cảm thông minh giữa cuộc đời”
Trong điếu văn của Tổng cục II có đoạn: “Thiếu tướng Phạm Xuân Ẩn là một trong số ít những ngôi sao sáng nhất của ngành tình báo. Nay ông đã về với tiền nhân, ngôi sao sáng đã trở về hội tụ cùng chòm sao sáng chúng tôi không biết nói gì hơn ngoài sự tiếc thương”.
Lô Giang