“Xương rồng của quỷ” đang lan rộng.
Một con voi đói, đi lang thang trên đồng cỏ của quận Laikipia ở Kenya, cho đến khi nó phát hiện ra một món ăn nhẹ, thật ngọt ngào nhưng có vấn đề: quả của một cây xương rồng.
Hình ảnh chú voi với đám cây xương rồng |
Các động vật có vú đang bị đe dọa khi dừng lại và ăn, nhưng ăn những chiếc gai sắc nhọn nằm trong miệng, niêm mạc dạ dày và ruột của chúng. Điều này, không chỉ có thể gây ra áp xe đau đớn, mà sự lan rộng không ngừng của cây xương rồng ở đây đang thu hút nhiều con voi đến gần các khu định cư của con người nơi sâu bệnh sinh ra, gây xung đột giữa người và voi.
Opuntia hay quả lê gai, được thực dân Anh giới thiệu đến Kenya vào những năm 1940 như một hàng rào sống nhưng đã vượt khỏi tầm kiểm soát trong những năm gần đây, gây bệnh cho voi và các động vật hoang dã khác, phá nát trang trại và đất nông nghiệp.
Theo trung tâm Nông nghiệp và Khoa học Sinh học Quốc tế (CABI); nhà máy này được một số nông dân gọi là "xương rồng của quỷ", đã chiếm hơn 500 km2 trong tổng số diện tích quận là 9.462 km2.
Ở một số khu vực, cây xương rồng rất dày đặc, nó ngăn cản người dân tiếp cận vùng đất của họ. |
Chính quyền và người dân địa phương đã tiến hành một chiến dịch để kiểm soát cây xương rồng biến mất trong một vài năm. Họ thường sử dụng dao rựa, máy đào cơ học hoặc côn trùng ăn xương rồng nhưng thành công hạn chế. Bây giờ, các công nghệ mới như máy sinh học, máy bay không người lái và ứng dụng khác đã được giới thiệu để kiểm soát sâu bệnh, gai góc của chúng cho tốt.
CABI ước tính rằng; nếu không có sự quản lý, 70% đồng cỏ tự nhiên của Kenya sẽ bị mất đối với các loài thực vật xâm lấn khác nhau. Opuntia đã được chứng minh là đặc biệt khó quản lý. Nếu bị chặt hạ hoặc nhổ bỏ, ngay cả phần nhỏ nhất của cây cũng có thể bén rễ và mọc lại nếu bị sót lại.
Arne Witt, điều phối viên khu vực của CABI tại Kenya cho biết: "Nó có những chiếc gai khủng khiếp, khiến việc kiểm soát nó trở nên cực kỳ khó khăn". "Nếu bạn đang loại bỏ cây và bạn có thể làm rơi một bông hoa hoặc một quả, chúng sẽ bắt đầu phát triển."
Cây xương rồng được lan rộng hơn nữa bởi các loài chim và động vật, chẳng hạn như voi và khỉ đầu chó, chúng ăn trái cây và phát tán hạt giống. Trường hợp xương rồng dày đặc, nó có thể ngăn mọi người tiếp cận với nhà và vật nuôi của họ tiếp cận với thực phẩm.
Một nghiên cứu năm 2017 mà Witt đồng tác giả đã tìm thấy cây xương rồng gây ra thiệt hại kinh tế đáng kể cho gần một nửa số hộ gia đình được khảo sát trong quận, do vùng đất của họ bị bỏ cỏ tự nhiên và sức khỏe không tốt của vật nuôi.
Witt nói: "Nó chiếm toàn bộ đất đai, vì vậy nó làm giảm năng suất của phạm vi đất"; "Bạn thấy rất nhiều gia súc chết, rất nhiều động vật mù". Kiểm soát sinh học sẽ là cách tốt nhất để quản lý dịch hại. Điều đó liên quan đến việc giải phóng côn trùng cochineal ăn xương rồng, giết chết nó, nhưng không lây lan sang bất kỳ loài thực vật nào khác.
Vào đầu những năm 1900, một khu vực rộng hơn 40.000 km2 ở Úc đã bị ảnh hưởng bởi opuntia, trước khi nó được kiểm soát bằng bọ.Nhưng một số người đang tìm cách mới để sử dụng nhà máy, chẳng hạn như sản xuất khí sinh học.
Cây xương rồng( vàng xanh của Mexico),cung cấp năng lượng cho ô tô bằng nước xương rồng |
Tom Silvester, giám đốc điều hành của Loisaba Conservancy, một khu bảo tồn động vật hoang dã và trang trại ở bắc Laikipia cho biết: "Một phần của việc loại bỏ cơ học là chúng tôi đang lắp đặt một máy lọc sinh học sẽ tạo ra khí sinh học". Khí sinh học sẽ được sử dụng để nấu thức ăn trong bếp cho các cuộc tuần tra chống săn trộm của người bảo thủ. "Điều đó sẽ tiêu thụ tới 600 kg cây xương rồng mỗi ngày và nấu ăn cho khoảng 20 đến 30 người đàn ông."
Khi được hỏi về ý tưởng biến Opuntia thành cây trồng tiền, Witt cảnh báo rằng; việc đặt giá trị lên cây xương rồng có thể khiến nó khó kiểm soát hơn vì mọi người sẽ muốn giữ cho cây sống. Loisaba nói rằng; họ coi sinh học là một biện pháp tạm thời trước khi thả côn trùng(sâu).
Để theo dõi sự thành công của côn trùng kiểm soát nhà máy, Loisaba đang sử dụng máy bay không người lái để lập bản đồ sự lây lan của quả lê gai ở những khu vực không thể tiếp cận bằng chân hoặc xe.
Edward Ouko, thuộc Trung tâm lập bản đồ tài nguyên phát triển khu vực (RCMRD) ở Kenya cho biết: "Xác định các khu vực xâm lược hoặc" điểm nóng "; “Cực kỳ hữu ích trong việc ưu tiên và lập kế hoạch cho các hành động bảo tồn và quản lý.”
Cây xương rồng được lan rộng hơn nữa bởi động vật ăn trái cây xương rồng và phân tán hạt giống. |
RCMRD đang làm việc để lập bản đồ về sự xâm nhập của các loài xâm lấn ở Kenya và đã hợp tác với diễn đàn động vật hoang dã Laikipia, bắc Range Trust và trung tâm Nông lâm thế giới để phát triển một ứng dụng điện thoại thông minh, bản đồ loài xâm lấn. Sử dụng ứng dụng, nông dân và các thành viên của cộng đồng có thể đánh dấu vị trí của các cụm xương rồng bằng cách chụp ảnh và tải nó lên bằng tọa độ GPS vào cơ sở dữ liệu của RCMRD.
Cho đến nay, ứng dụng của họ đã giúp lập bản đồ khoảng 300 km2 đất. Để vượt qua các thách thức kết nối ở các vùng xa xôi của Kenya, ứng dụng có thể được sử dụng ngoại tuyến, Edward Ouko nói: "Bản đồ hoặc thông tin liên quan đến việc phân bổ xương rồng hiện tại ở Kenya bị hạn chế, khiến cho các quyết định quản lý trở nên khó khăn".; "Các mô hình dự đoán sự gia tăng tỷ lệ phá hoại trong 50 năm tới, nếu không có biện pháp giảm thiểu nào được đưa ra."
Witt nói: "Cuộc xâm lược này có nhiều tác động kích thích."; "Nó ảnh hưởng đến toàn bộ hệ sinh thái ở Laikipia."
Bảo Nguyệt