Quảng Ngãi: Nhà máy xi măng “hấp hối” ngóng cơ quan chức năng
Phải gánh chịu hậu quả nặng nề do ngưng hoạt động quá lâu, nhà máy xi măng Đại Việt - Dung Quất (thuộc công ty cổ phần xi măng miền Trung) đang ở tình trạng khẩn cấp. Một số ngân hàng và nhà cung cấp đã khởi kiện ra Tòa án, nguy cơ phá sản doanh nghiệp gần kề. Từ đầu năm 2018 đến nay Văn phòng Chính phủ đã 3 lần có công văn truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình về việc giải quyết một số vấn đề liên quan đến nhà máy xi măng Đại Việt – Dung Quất, tỉnh Quảng Ngãi. Tuy nhiên các cơ quan chức năng của tỉnh Quảng Ngãi dường như vẫn vô tâm trong lúc doanh nghiệp “hấp hối”.
Hậu quả nặng nề
53 tháng nhà máy xi măng Đại Việt- Dung Quất phải dừng hoạt động, 15 tháng kể từ ngày công ty hoàn thành việc khắc phục, cải tiến thiết bị, nâng cấp công nghệ xử lý môi trường tại nhà máy, 6 công ty lần báo cáo đề nghị được vận hành thử nghiệm và tổ chức quan trắc môi trường theo ý kiến chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Xây dựng, Cục Môi trường Miền Trung & Tây Nguyên… nhưng đến nay, vẫn chưa được giải quyết.
Dây chuyền sản xuất hàng trăm tỷ im lìm đợi chờ các cơ quan chức năng |
“Việc phải chuẩn bị, sửa chữa bảo dưỡng thiết bị nhiều lần mà nhà máy vẫn phải dừng hoạt động quá dài ngày dẫn đến hàng trăm người lao động bị mất việc làm, gây thiệt hại quá lớn cho doanh nghiệp và vốn góp của Nhà nước.
Đến nay lỗ lũy kế của nhà máy đã vượt vốn chủ sở hữu, công ty không có tiền để trả nợ, một số ngân hàng và các nhà cung cấp đã khởi kiện ra tòa án, công ty đã nhiều lần báo cáo nguy cơ phá sản”, ông Lưu Vũ Cầm- Giám đốc công ty cổ phần xi măng miền Trung chia sẻ trong vô vọng.
“Dù khó khăn vô cùng nhưng công ty luôn cố gắng để máy móc ở trong tình trạng sẵn sàng, chỉ cần chờ “lệnh” là vận hành thử nghiệm, hoàn tất các quy trình để trở lại hoạt động chính thức. Nhưng thực sự là không biết phải chờ cho đến bao giờ?”, ông Cầm ngao ngán.
Mới đây, vào ngày 27/9/2019, trong văn bản chỉ đạo số 4419 do ông Nguyễn Quốc Tân - Phó Giám đốc sở Tài nguyên - Môi trường Quảng Ngãi ký, nêu rõ: “Đối với kế hoạch vận hành thử nghiệm, tổ chức quan trắc môi trường: Hiện nay, Sở Tài nguyên - Môi trường đang lấy ý kiến của các cơ quan ban ngành liên quan để tham mưu cho UBND tỉnh về nội dung này. Do vậy, trong thời gian UBND tỉnh chưa có quyết định về phương án di dời các hộ dân và người dân thôn Tân Hy và Sơn Trà, xã Bình Đông, huyện Bình Sơn chưa có sự đồng thuận về việc Nhà máy vận hành trở lại, đề nghị công ty cổ phần Xi măng Miền Trung không được tự ý vận hành thử nghiệm các công trình quản lý chất thải của Nhà máy”.
Tuy nhiên, theo giám đốc công ty cổ phần xi măng miền Trung, ý kiến chỉ đạo của Sở Tài nguyên - Môi trường tại văn bản số 4419 là rất cảm tính, không có căn cứ rõ ràng nào, thiếu quan tâm đến việc thực hiện ý kiến chỉ đạo của Chính phủ và UBND Quảng Ngãi. “Việc chỉ đạo Công ty cổ phần Xi măng Miền Trung không được vận hành thử nghiệm khi chưa có sự “đồng thuận” của người dân có thể làm cho người dân hiểu không đúng, vô tình châm ngòi cho một số người dân tiếp tục lấy lý do ngăn cản hoạt động của nhà máy. Như vậy, công ty không thể vận hành thử nghiệm, tổ chức quan trắc môi trường, buộc phải đóng cửa nhà máy và chờ đợi không biết đến khi nào”, ông Cầm bức xúc.
Lời kêu cứu vô vọng?
Sau thời gian dài chờ đợi sự can thiệp của các cấp, các ngành chức năng tại Quảng Ngãi mà chưa có hồi đáp, công ty cổ phần xi măng Miền Trung đã có báo cáo lên Chính phủ về tình hình khó khăn khẩn cấp của nhà máy Xi măng Đại Việt – Dung Quất, đồng thời đề nghị Văn phòng Chính phủ báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét có ý kiến để UBND tỉnh Quảng Ngãi thực hiện đúng chỉ đạo tại 3 văn bản của Chính phủ, xác định thời gian hoàn thành và giúp đỡ công ty cổ phần xi măng miền Trung trong việc vận hành thử nghiệm, tổ chức quan trắc môi trường. Trên cơ sở đó cấp giấy xác nhận hoàn thành công trình, biện pháp bảo vệ môi trường để nhà máy hoạt động trong quý 3/2019.
Nhà máy xi măng Đại Việt - Dung Quất đã ngưng hoạt động 53 tháng |
Trong diễn có liên quan, vào ngày 14/10/2019, công ty lại tiếp tục gửi báo cáo, kêu cứu lên UBND tỉnh Quảng Ngãi với những khẩn cầu như: có ý kiến chỉ đạo cụ thể cho phép công ty được vận hành thử nghiệm và tổ chức quan trắc môi trường theo ý kiến chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Xây dựng, Cục Môi trường Miền Trung & Tây Nguyên, thời gian đề nghị trong quý 4/2019; chỉ đạo Sở Tài nguyên - Môi trường thực hiện đúng thời gian, theo quy trình làm việc của UBND về việc lấy ý kiến của các cơ quan ban ngành có liên quan, sớm giải quyết các đề nghị của Công ty giúp đỡ công ty vận hành thử nghiệm, tổ chức quan trắc môi trường; tổ chức đối thoại với dân, công bố chủ trương và dự kiến phương án, lộ trình, kế hoạch di dời để người dân biết; có giải pháp triệt để, giải quyết dứt điểm nếu một số người dân cố tình vi phạm, ngăn cản việc công ty vận hành thử nghiệm, tổ chức quan trắc môi trường.
Liên quan đến tình hình của nhà máy xi măng Đại Việt- Dung Quất, UBND tỉnh Quảng Ngãi cho biết, tỉnh đang kiến nghị Thủ tướng Chính phủ bố trí 364 tỷ đồng từ ngân sách trung ương để tỉnh lập phương án, lộ trình, kế hoạch di dời các hộ dân xung quanh nhà máy càng sớm càng tốt.
Trước đó, tỉnh đã bố trí 36,13 tỷ đồng để di dời 107 hộ dân trong phạm vi 50m tính từ chân hàng rào nhà máy. Hiện nay, tỉnh tiếp tục xây dựng lộ trình di dời 1864 hộ dân trong phạm vi ảnh hưởng, chia làm 3 giai đoạn với tổng kinh phí khoảng 990 tỷ đồng, nhưng do nguồn vốn quá lớn nên chưa thể thực hiện.
Theo ông Nguyễn Thanh Vũ - Chủ tịch UBND xã Bình Đông (huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi), có khoảng 2000 hộ dân hai thôn Tân Hy và Sơn Trà nằm trong khu vực quy hoạch Khu công nghiệp cần sớm được di dời. Hiện nay, không chỉ nhà máy xi măng Đại Việt, mà Liên hợp gang thép Hòa Phát – Dung Quất và nhiều nhà máy trong KKT Dung Quất đã và đang xây dựng ngay cạnh khu vực dân cư, nhiều nhà máy quy mô lớn đã đi vào hoạt động. Vì thế, việc di dời dân không thể trì hoãn, bởi lẽ tình trạng ô nhiễm khói bụi, tiếng ồn, nước thải… đang ngày càng nghiêm trọng.
Bà Nguyễn Thị Hoa, thôn Tân Hy chia sẻ: “Mong muốn lớn nhất của chúng tôi giờ đây là được di dời qua nơi ở mới, sống chung với nhiều nhà máy, xí nghiệp lớn như thế này, đời sống không ổn định, sức khỏe người dân không được đảm bảo”.
Từ đầu năm 2018 đến nay Văn phòng Chính phủ đã 3 lần có công văn truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình về việc giải quyết một số vấn đề liên quan đến nhà máy xi măng Đại Việt – Dung Quất, tỉnh Quảng Ngãi.
Mới đây, trong kết luận Thanh tra của Bộ Xây dựng về việc thực hiện theo quy hoạch xi măng được duyệt tại tỉnh Quảng Ngãi, Thanh tra Bộ Xây dựng cũng đã đề nghị UBND tỉnh Quảng Ngãi tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp để khẩn trương đưa nhà máy xi măng Đại Việt – Dung Quất vào hoạt động.
Nhà máy xi măng Đại Việt - Dung Quất , tiền thân là dự án nhà máy nghiền Clinker Dung Quất, do công ty Cổ phần Xây dựng, Vật liệu và Đầu tư Đại Việt (nay là công ty CP xi măng miền Trung) làm chủ đầu tư tại Khu công nghiệp phía Đông Dung Quất, thuộc Khu kinh tế Dung Quất, tỉnh Quảng Ngãi.
Tháng 6/2012, nhà máy chính thức hoàn thành và đưa vào hoạt động với tổng vốn đầu tư khoảng 350 tỷ đồng. Tháng 5/2015 đến nay, nhà máy ngưng hoạt động vì bị dân ngăn cản.
Nguyên Khoa