Khúc tráng ca con đường hạnh phúc và sau 60 năm trở lại
Đường hạnh phúc với chiều dài 185km được nối từ thành phố Hà Giang xuyên cao nguyên đá Đồng Văn. Giống như tên gọi của nó đường hạnh phúc được hoàn thành và chứa đựng niềm hạnh phúc vô bờ của hàng vạn đồng bào các dân tộc trên cao nguyên. Tinh thần của lực lượng thanh niên xung phong đã thể hiện sức mạnh của con người trước thiên nhiên.
Tượng đài ghi công các chiến sỹ TNXP xây dựng tuyến đường Hạnh Phúc |
60 năm đã trôi qua, những cựu thanh niên xung phong từng góp phần làm nên một con đường huyền thoại nay nhiều người mới có dịp trở lại cao nguyên. Những chàng trai, cô gái năm xưa xung phong đi phá đá mở đường nghẹn ngào ôn lại những kỷ niệm. Tận mắt chứng kiến cuộc sống nơi đây đang đổi thay từng ngày.
Những ngày giữa tháng 9 vừa qua, nhằm tri ân các cựu thanh niên xung phong mở con đường Hạnh phúc huyền thoại năm xưa và góp phần giáo dục thế hệ trẻ hôm nay hiểu hơn về lịch sử và sự đóng góp to lớn của những cựu TNXP mở đường. UBND huyện Mèo Vạc phối hợp cùng Công ty Cổ phần Thương mại và Du lịch Cao nguyên đá Đồng Văn tổ chức khánh thành nhà Bảo tàng gắn với Giải bán Marathon chinh phục vách đá thần Mã Pí Lèng.
Dâng hương tưởng niệm đồng đội đã hy sinh |
Đối với đồng bào các dân tộc thiểu số nơi địa đầu Tổ quốc, đây là một sự kiện quan trọng, còn những cựu thanh niên xung phong là dịp để trở về ôn lại kỷ niệm và dâng hương tưởng nhớ 14 đồng đội anh hùng liêt sỹ đã hy sinh anh dũng trong quá trình mở tuyến đường qua vách đá dựng đứng với chiều dài 21km từ huyện Đồng Văn đến huyện Mèo Vạc đầy gian nan, vất vả.
Trong số hơn 2500 thanh niên ưu tú đã tham gia làm nên con đường Hạnh Phúc, nay chỉ còn hơn 300 người trở lại Hà Giang và đều đã ở tuổi xế chiều.
Ông Nguyễn Ngọc Minh Hội cựu thanh niên xung phong tỉnh Hà Giang chia sẻ: “Công trường này khiến tôi nhớ lại ngày ấy rất là rầm rộ, chúng tôi những thanh niên xung phong trẻ rất phấn khởi và hăng hái lao động mà không hề nghĩ gì về gian khổ và chỉ nghĩ ngày đêm phấn đấu làm sao để hoàn thành được con đường này sớm nhất để miền xuôi, miền ngược nối lại với nhau.”
Con đường vắt vẻo giữa mây trời và rừng đá đã trở thành huyền thoại |
Ông Phạm Văn Phích Hội cựu thanh niên xung phong tỉnh Hải Dương năm nay đã 87 tuổi nhưng ký ức của tuổi 20 khi xung phong đi mở đường Hạnh phúc thì vẫn vẹn nguyên trong trí nhớ của ông. Ông xúc động bộc bạch:
“Năm 1963, theo tiếng gọi của Tổ quốc, tôi cùng đồng đội ở Hải Dương lên Hà Giang và được tuyển chọn để tham gia thi công đoạn đường cao và nguy hiểm nhất trên đỉnh Mã Pì Lèng. Sau bao nhiều năm quay trở lại tôi xúc động và nhớ đồng đội lắm.
Năm ấy khi mọi người đang hất đá, thi công làm đường, tôi tận mắt chứng kiến đồng đội của mình là liệt sỹ Vũ Cao Vân hy sinh, một tảng đá chồng lên nhau bấp bênh, tôi và liệt sỹ Vân cố giữ hòn đá để tìm cách hất xuống vực, bất ngờ hòn đá trượt kéo Vân rơi xuống và anh không bao giờ trở về nữa”
Những giây phút cảm động nhất trong suốt hành trình thăm lại con đường Hạnh phúc là khoảnh khắc khi các cựu thanh niên xung phong đứng trước anh linh của 14 đồng đội đã ngã xuống trong quá trình mở đường gian nan vất vả tại tượng đài thanh niên xung phong ở xã Pải Lủng huyện Mèo Vạc. Hàng trăm đôi mắt nhòa lệ, bàn tay run run lần tên của từng đồng đội được khắc trong tấm bia ở tượng đài trong cảm xúc nghẹn ngào.
Bảo tàng không chỉ là chứng tích mà còn vinh danh niềm kiêu hãnh của con người trước thiên nhiên |
Chia sẻ với chúng tôi Ông Vũ Hữu Nguyên Hội cựu thanh niên xung phong Hải Dương nấc lên từng hồi : “Các anh ngã xuống khi tuổi đời còn rất trẻ, trong đó liệt sỹ Đào Ngọc Phẩm ở Thái Nguyên lên đây tham gia mở đường và từ năm 1965. Ngày ấy chỉ còn một tuần nữa là khánh thành con đường vậy mà liệt sỹ Phẩm vĩnh viễn về với đất mẹ ở ngay chân dốc Mã Pí Lèng khi chưa đầy 20 tuổi.”
Những cựu thanh niên xung phong ở 8 tỉnh Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Hà Giang, Nam Định, Hải dương không quản hi sinh, khó khăn gian khổ đã cống hiến tuổi thanh xuân của mình để góp 3 triệu lượt ngày công, đục khoét hơn 3 triệu m3 đất đá bằng những dụng cụ thô sơ: Búa, xà beng, xe cút kít để mở đường.
Trong đó, tuyến đường từ huyện Đồng Văn đến huyện Mèo Vạc dài 21km, là khó khăn nhất và mất gần 2 năm mới hoàn thành. Trải qua 6 năm xây dựng, con đường từ thành phố Hà Giang kết nối với các huyện vùng Cao nguyên đá Đồng Văn đã hoàn thành vào ngày 15 tháng 6 năm 1965 và được Bác Hồ đặt tên là con đường Hạnh phúc.
Là nơi cho các thế hệ tưởng nhớ và tri ân những người đã ngã xuống vì tương lai của mảng đất khô khát này |
Ghi nhận những công lao to lớn đó tỉnh Hà Giang đã xây dựng tượng đài thanh niên xung phong tại xã Pải Lủng huyện Mèo Vạc để tưởng nhớ các liệt sỹ đã ngã xuống công trình không chỉ mang dấu ấn để tạo động lực thúc đẩy kinh tế xã hội của những huyện vùng cao mà còn ý nghĩa chính trị đặt biệt quan trọng.
Đây còn là địa chỉ hấp dẫn du khách đến với công viên địa chất toàn cầu cao nguyên đá Đồng Văn |
Bên cạnh những ký ức bi hùng còn đọng mãi, các cựu thanh niên xung phong còn cảm thấy hạnh phúc khi chứng kiến đồng bào Cao nguyên đá Đồng văn ngày một đổi thay. 60 năm trở lại, người thanh niên xung phong trẻ nhất cũng đã ngoài 70 tuổi. Tượng đài tôn vinh các thanh niên xung phong và Nhà bảo tàng con đường Hạnh phúc là công trình ý nghĩa thiết thực ngoài việc giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ, đồng thời cũng là một điểm đến hấp dẫn cho du khách trong và ngoài nước tham quan và tìm hiểu về con đường chênh vênh giữa mây, núi huyền thoại./.
Bài, ảnh: Nguyễn Thị Dịu