Dự án khu xen cư hồ Toàn Thành (Thanh Hóa)
Kỳ 3: Vì sao người dân khiếu kiện kéo dài?
Tổ chức đấu giá đất khi chưa bồi thường giải phóng mặt; công tác kiểm kê, xác định nguồn gốc đất, loại đất không đúng quy định là những nguyên nhân cơ bản khiến người dân khiếu kiện kéo dài.
Có dấu hiệu vi hiến?
Sau hai bài viết mà Báo điện tử Tầm nhìn đăng tải, phản ánh về những sai phạm tại Dự án khu xen cư hồ Toàn Thành có nhiều ý kiến cho rằng, chính quyền thành phố Thanh Hóa thời kỳ đó đã quá “ẩu”, đốt cháy giai đoạn trong quá trình triển khai thực hiện dự án.
Việc thành chính quyền phố Thanh Hóa tổ chức đấu giá đất khi chưa thực hiện xong công tác đền bù, giải phóng mặt bằng không chỉ trái với Quyết định số 216/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ mà còn có dấu hiệu vi hiến.
Theo đó, Điều 17, 18 Hiến pháp Nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992 quy định: “Đất đai, rừng núi, sông hồ, nguồn nước, tài nguyên trong lòng đất, nguồn lợi ở vùng biển, thềm lục địa và vùng trời, phần vốn và tài sản do Nhà nước đầu tư vào các xí nghiệp, công trình thuộc các ngành và lĩnh vực kinh tế, văn hoá, xã hội, khoa học, kỹ thuật, ngoại giao, quốc phòng, an ninh cùng các tài sản khác mà pháp luật quy định là của Nhà nước, đều thuộc sở hữu toàn dân; Nhà nước thống nhất quản lý toàn bộ đất đai theo quy hoạch và pháp luật, bảo đảm sử dụng đúng mục đích và có hiệu quả. Nhà nước giao đất cho các tổ chức và cá nhân sử dụng ổn định lâu dài. Tổ chức và cá nhân có trách nhiệm bảo vệ, bồi bổ, khai thác hợp lý, sử dụng tiết kiệm đất, được chuyển quyền sử dụng đất được Nhà nước giao theo quy định của pháp luật”.
Bà Hoàng Thị Mùi, số nhà 60 phố Đinh Công Tráng cho rằng, trong quá trình thực hiện dự án UBND thành phố Thanh Hóa kiểm kê, hỗ trợ bồi thường, giải phóng mặt bằng khu đất nhà bà không đúng |
Điều đó có nghĩa là mọi công dân đều có quyền sở hữu về thu nhập hợp pháp, của cải để dành, nhà ở, tư liệu sinh hoạt, tư liệu sản xuất…. mọi hành vi của tổ chức, cá nhân xâm phạm các quyền nói trên đều là vi hiến.
Trong trường hợp này, chính quyền thành phố Thanh Hóa đã lấy đất sở hữu hợp pháp của người dân mang đấu giá, giao cho doanh nghiệp khi chưa có sự đồng ý của người dân, chưa thực hiện xong việc bồi thường, giải phóng mặt bằng là xâm phạm nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của họ.
Không chỉ dừng lại ở đó, việc chính quyền thành phố Thanh Hóa giao đất cho một doanh nghiệp “thùng rỗng, kêu to” chẳng khác nào “thả gà ra đuổi”. Thực tế cho thấy, tính đến thời điểm hiện tại, Công ty Đầu tư và xây dựng Thanh Hóa vẫn chưa chuyển đủ số kinh phí đã được phê duyệt cho UBND thành phố Thanh Hóa để đơn vị này thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng.
Trong một diễn biến có liên quan, tại thông báo số 258/TB-UBND ngày 31/5/2019, ông Lê Văn Tú, Phó Chủ tịch UBND thành phố Thanh Hóa kết luận: “Đề nghị Tổng công ty Xây dựng Thanh Hóa có văn bản trả lời chính thức gửi UBND thành phố Thanh Hóa về chuyển số kinh phí còn lại đã được phê duyệt để tiếp tục tổ chức thực hiện công tác giải phòng mặt bằng trước ngày 6/6/2019 làm cơ sở để UBND thành phố báo cáo UBND tỉnh. Trường hợp sau ngày 6/6/2019, Tổng công ty không có văn bản, UBND thành phố sẽ báo cáo UBND tỉnh đề nghị dừng triển khai thực hiện công tác giải phóng mặt bằng và tiến hành thanh lý hợp đồng theo quy định”.
Kết luận là vậy, nhưng đến nay mọi việc vẫn “im hơi lặng tiếng”. Đây chính là một trong những nguyên nhân cơ bản dẫn đến tình trạng dự án triển khai 14 năm vẫn chưa xong.
Không xác định rõ thời điểm hộ dân lấn chiếm đất?
Khi thực hiện việc kiểm kê bồi thường để giải phóng mặt bằng, chính quyền thành phố Thanh Hóa đã gặp phải sự phản ứng gay gắt của các hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án. Sở dĩ những hộ dân này phản ứng vì họ cho rằng, trong quá trình kiểm kê chính quyền thành phố Thanh Hóa đã thực hiện không đúng. Đặc biệt là việc xác định nguồn gốc đất và loại đất.
Qua nghiên cứu hồ, tài liệu có được cho thấy, phản ứng của các hộ dân hoàn toàn có cơ sở. Bởi lẽ, ngày 12/8/2014, tại công văn số 3339/CV-STNMT báo cáo UBND tỉnh Thanh Hóa về việc giải quyết những vướng mắc trong quá trình thực hiện Dự án khu xen cư hồ Toàn Thành, Sở Tài nguyên và Môi trường đã khẳng định: “Việc UBND thành phố Thanh Hóa giao cho UBND phường Ba Đình thực hiện kiểm kê đất đai, tài sản là chưa đúng theo quy định tại Điều 39, Điều 40 Nghị định số 197/2004/NĐ-CP ngày 03/12/2004 của Chính phủ về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất”.
Bên cạnh đó “UBND thành phố Thanh Hóa chưa thực sự quan tâm, phối hợp với chủ đầu tư trong thực hiện giải phóng mặt bằng, để dự án kéo dài, trong khi đó chính sách, chế độ về bồi thường hỗ trợ thay đổi dẫn đến khiếu nại, tố cáo, đến nay các cơ quan chức năng vẫn đang phải xử lý”.
Hộ bà Bùi Thị Điệp - ông Nguyễn Cao Chí số nhà 64 và 66 phố Đinh Công Tráng đang trao đổi với phóng viên |
Là hai trong số 47 hộ dân thuộc diện phải thu hồi đất để thực hiện Dự án khu xen cư hồ Toàn Thành hộ ông Nguyễn Cao Chí - Bùi Thị Điệp (số nhà 64 và 66 phố Đinh Công Tráng) và hộ ông Lê Văn Thắng - Nguyễn Thị Yến (số nhà 46 và 48 phố Đinh Công Tráng) không đồng ý với việc kiểm kê bồi thường của chính quyền thành phố Thanh Hóa nên đã nhiều lần làm đơn kiến nghị lên UBND tỉnh Thanh Hóa để được giải quyết.
Ngày 30/5/2016, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa đã có Công văn số 5404/UBND-TD giao Thanh tra tỉnh rà soát khiếu nại việc bồi thường giải phóng mặt bằng thực hiện Dự án xen cư hồ Toàn Thành của hai hộ dân nói trên.
Tại báo cáo kết quả rà soát số 576/BC-TTTH ngày 15/6/2016, Thanh Tra tỉnh cho rằng, diện tích đất hộ ông Nguyễn Cao Chí - Bùi Thị Điệp và hộ ông Lê Văn Thắng - Nguyễn Thị Yến (cũng như của nhiều hộ dân khác bị ảnh hưởng bởi dự án xen cư hồ Toàn Thành) đang khiếu nại đòi bồi thường là một phần diện tích của thửa đất số 68, tờ bản đồ số 4, loại đất mặt nước Hồ, thuộc quyền quản lý của UBND phường Ba Đình. Do công tác quản lý yếu kém của UBND phường Ba Đình nên đã để cho các hộ này tự ý san lấp lấn chiếm sử dụng.
“Trong quá trình thẩm tra, xác minh tham mưu cho Chủ tịch UBND thành phố và UBND tỉnh Thanh Hóa giải quyết khiếu nại của hộ ông Nguyễn Cao Chí - Bùi Thị Điệp và hộ ông Lê Văn Thắng - Nguyễn Thị Yến các đoàn thanh tra xác định, diện tích đất các hộ đang khiếu nại đòi bồi thường là đất thuộc quyền quản lý của Nhà nước (UBND phường Ba Đình) là có căn cứ, diện tích đất này các hộ đã tự ý san lấp, lấn chiếm đế sử dụng chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Tuy nhiên các đoàn thanh tra, sở Tài nguyên và Môi trường đã không xác định rõ thời điểm lấn chiếm, sử dụng đất của các hộ”, báo cáo nêu rõ.
Từ nội dung trên, Thanh Tra tỉnh kiến nghị “Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với UBND thành phố Thanh Hóa, UBND phường Ba Đình xác minh làm rõ thời điếm lấn chiếm, sử dụng đất, việc thực nghĩa vụ tài chính của người sử dụng đất; thời điểm kiểm kê, lập dự toán bồi thường giải phóng mặt bằng của hai hộ ông ông Nguyễn Cao Chí - Bùi Thị Điệp và hộ ông Lê Văn Thắng - Nguyễn Thị Yến và các hộ có khiếu nại tương tự thuộc Dự án xen cư hồ Toàn Thành, trên cơ sở đó đối chiếu với các quy định của pháp luật, cơ chế chính sách của tỉnh trong công tác bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng đề xuất, báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh biện pháp giải quyết”.
Như vậy, một mặt các cơ quan chức năng tỉnh Thanh Hóa khẳng định các hộ dân lấn chiếm đất công, mặt khắc lại không biết các hộ dân lấn chiếm đất khi nào?. Nội dung trên đã thể hiện sự yếu kém trong công tác quản lý nhà nước về vấn đề đất đai của chính quyền thành phố Thanh Hóa. Việc xác định đúng nguồn gốc đất, loại đất là mắt xích quan trọng để giải quyết khiếu kiện của người dân và cũng là điểm mấu chốt để tháo gỡ khó khăn cho dự án. Do đó, cần có một cuộc thanh tra toàn diện dự án này.
Báo điện tử Tầm nhìn tiếp tục thông tin đến bạn đọc!
Thiên Vân