Cháo Ấu Tẩu món ẩm thực độc đáo nơi địa đầu tổ quốc
Đến với Hà Giang một trong những đặc sản nổi tiếng nhất không thể bỏ qua là món cháo Ấu tẩu. Loại cháo được nấu bằng một loại củ có chất độc thuộc bảng A, món cháo trở thành thú ẩm thực độc đáo làm say lòng người nơi địa đầu Tổ quốc. Không chỉ vậy, đi đường dài mệt mỏi ăn một bát cháo Ấu tẩu còn có tác dụng hoạt huyết, bớt đau mỏi lưng và chân tay.
Cháo Ấu tẩu |
Ấu tẩu còn có tên gọi là ô đầu và phụ tử, củ Ấu tẩu thường mọc ở vùng núi cao, khí hậu lạnh. Theo y học Ấu tẩu có vị cay tê, tính nóng, có tác dụng chữa bệnh rất tốt. Từ lâu người Mông đã dùng củ Ấu tẩu ngâm xoa bóp chân, tay, cơ thể khi đau nhức hoặc chữa cảm gió và chữa bệnh cho loài ngựa, một loài động vật vốn rất khỏe nhưng dễ bị cảm mạo.
Loại rượu ngâm Ấu tẩu nếu ai bất cẩn uống phải, lưỡi tê cứng lại, đồng tử căng ra, có thể tử vong nếu không biết cách chữa trị. Cách chữa cũng giản đơn hoặc là chạy cật lực cho mồ hôi túa thải bớt độc tố ra hoặc nằm sấp để người khác dùng bẹ chuối quật tới tấp lên người cho tới khi nào hết co cứng, thấy người bình thường trở lại.
Khi đến với Hà Giang Một trong những quán cháo ấu tẩu ngon và nổi tiếng không đã thành thương hiệu là “Quán Hương” tại 171, đường Trần Hưng Đạo, Phường Nguyễn Trãi, thành phố Hà Giang. Đây là địa chỉ quen thuộc của du khách khi đến vùng đất địa đầu này. Do không phải ai cũng nấu được nên cả Thành phố Hà Giang cũng chỉ có vài ba quán cháo Ấu tẩu.
Bát cháo Ấu tẩu ban đầu chỉ được biết đến như bài thuốc giải cảm của bà con vùng cao. Sau này, qua thực nghiệm người ta thêm một số gia vị, phụ gia khác, nấu thành món cháo "đặc sản" của nơi này, ăn ngon miệng và khác hẳn với bất kỳ loại cháo thông thường nào.
Quán Ấu tẩu ở TP Hà Giang |
Với hơn 20 năm kinh nghiệm nấu cháo Ấu tẩu Bà Nguyễn Thị Hương, một dược sỹ chia sẻ: “Củ Ấu tấu rất độc, muốn khử độc tính phải thực hiện nghiêm ngặt công thức, rửa thật sạch, ngâm củ Ấu tẩu với nước gạo, củ Ấu tẩu rất cứng nên phải đem ninh đủ thời gian, rồi mới đem tán nhuyễn, nấu cùng với gạo tẻ, nếp cái và chân giò. Do độc tính cao, nên phải có tỷ lệ nhất định cho một nồi cháo, giống như pha chế thuốc. Đây là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa khoa học và phương pháp cổ truyền”.
20 năm, từ một quán cháo nhỏ bé đến nay trở thành một cửa hàng bề thế “Quán Hương” chưa bao giờ sơ xuất để xảy ra ngộ độc thực phẩm mặc dù nguyên liệu rất độc. Đó cũng chính là bí quyết làm nên thương hiệu.
Cháo ấu tẩu ăn kèm thịt băm, thêm rau tía tô, hành, đập thêm 1 quả trứng gà và hạt tiêu, hoặc cho thêm măng ớt sẽ ngon hơn. Bát cháo Ấu tẩu nóng hổi thơm ngon, có màu nâu đậm đặc trưng, tỏa mùi thơm hấp dẫn và độc đáo. Bên cạnh vị bùi, béo ngậy và dễ nhận ra bát cháo có vị hơi đắng, đó chính là vị Ấu tẩu đã được khử độc ăn rất lạ miệng.
Cháo Ấu tẩu thành thú ẩm thực ở vùng cao Hà Giang |
Anh Nguyễn Hồng Sơn tổ 8, Phường Ngọc Hà, TP. Hà Giang cho biết: “Tôi thường xuyên đến “Quán Hương” ăn cháo vào buổi tối, cháo Ấu tẩu ở đây rất ngon và đặc biệt có công dụng giải rượu rất hiệu quả, đây là quán cháo địa chỉ tin cậy số 1 ở thành phố Hà Giang đấy!”
Món cháo Ấu tẩu là thức ăn bổ dưỡng và thường nhật của người Hà Giang và quán cháo Ấu tẩu thường mở vào buổi tối, bà Hương bật mí, ăn cháo Ấu tẩu vào buổi tối sẽ rất tốt cho sức khỏe, làm giãn xương cốt, sẽ giúp xoa tan đi bao mệt mỏi, nhọc nhằn của một ngày để có một giấc ngủ ngon sâu và sảng khoái hơn.
Bài, ảnh: Nguyễn Thị Dịu