Những trải nghiệm đáng nhớ trên đất Mỹ
Kỳ 4: Thăm thành phố “thiên thần” và đi tìm thần tượng Hollywood
Nói đến Los Angeles người ta nghĩ ngay đến kinh đô điện ảnh Hollywood và những địa danh nổi tiếng như, Đồi Hollywood, Phim trường Universal, Nhà hát Walt Disney, Nhà hát Dolby (trước đây là Codak), Đại lộ Danh vọng (Hollywood Walk of Fame), Disneyland. Ngoài ra nơi đây còn có những bảo tàng lớn như Getty Center, Bảo tàng Nghệ thuật Los Angeles, The Broad (Bảo tàng Nghệ thuật đương đại), California Science Center và có trụ sở của các hãng truyền thông nổi tiếng như: ABC, CBS, Fox, NBC và tờ báo lớn như Los Angeles Times.
Kỳ 3: Khám phá Denver, thủ phủ bang “vàng” | |
Kỳ 2: Chuyện An ninh ở sân bay Mỹ và “chuyến xe sợ hãi” từ Las Vegas đến Los Angeles | |
Kỳ 1: Bị hành khi nhập cảnh ở sân bay |
Thành phố “thiên thần” - Los Angeles
Xuống khỏi chiếc xe kinh hoàng của tài xế người Tàu kỳ cục gần Union Station, chúng tôi đi bộ về khách sạn nằm cạnh khu Little Tokyo, ở Downtown Los Angeles. Con gái bảo Google Map cho biết đi bộ đến đấy mất chừng 20 phút, nên chúng tôi không đi uber mà cuốc bộ để vừa đi vừa ngắm nhìn đường phố. Nhưng vì bị hành sau một chặng đường hơn 400 km nên gần nửa tiếng chúng tôi mới về được đến nơi. Bất ngờ đầu tiên đến với tôi nơi đây là hai hình ảnh trái ngược trên đường phố. Bên cạnh rất nhiều cây phượng tím bắt đầu rắc hoa rất đẹp xuống vệ đường, thỉnh thoảng chúng tôi bắt gặp những chiếc lều bạt đủ màu, nhếch nhác của những người vô gia cư rải rác trên vỉa hè, trong các công viên.
Trước đây tôi chỉ mới nghe nói đến và nhìn hoa phượng tím qua ảnh. Đây là lần đầu tiên được mục kích tận mắt, lại ở trên đường phố Los Angeles, nơi tôi hình dung cọ là loại cây chiếm ưu thế như từng xem qua một số bộ phim của Hollywood. Thật ra, trước khi vào đến trung tâm thành phố, tôi đã nhìn thấy khá nhiều cây phượng tím từ ngoại ô. Nhưng ngồi trên chiếc xe chạy như bị ma đuổi, tôi không thể yên tâm nhìn ngó và chụp ảnh được chúng.
Lều của người vô gia cư trên vỉa hè Downtown LA |
Los Angeles (người Mỹ thường nói tắt là LA – el êi) cùng với New York là hai thành phố của nước Mỹ được thế giới biết đến nhiều nhất. Đây là thành phố đông đúc nhất bang California và thứ hai ở Mỹ, sau New York, với dân số hiện nay khoảng 4 triệu người. Thế nhưng có lẽ ít người biết rằng cách đây chừng 1 thế kỷ (vào năm 1910) cư dân nơi đây chỉ mới có chừng hơn 100 ngàn. Nói đến Los Angeles người ta nghĩ ngay đến kinh đô điện ảnh Hollywood và những địa danh nổi tiếng như, Đồi Hollywood, Phim trường Universal, Nhà hát Walt Disney, Nhà hát Dolby (trước đây là Codak), Đại lộ Danh vọng (Hollywood Walk of Fame), Disneyland. Ngoài ra nơi đây còn có những bảo tàng lớn như Getty Center, Bảo tàng Nghệ thuật Los Angeles, The Broad (Bảo tàng Nghệ thuật đương đại), California Science Center và có trụ sở của các hãng truyền thông nổi tiếng như: ABC, CBS, Fox, NBC và tờ báo lớn như Los Angeles Times.
Ý nghĩa “thiên thần” trong tiếng Tây Ban Nha của tên gọi Los Angeles phần nào đã nói lên sự hấp dẫn, quyến rũ của thành phố này. Los Angeles thường được coi là "Thủ đô sáng tạo của thế giới", bởi vì nghe đâu cứ sáu người dân thì có một người làm việc trong một ngành công nghiệp sáng tạo và có nhiều nghệ sĩ, nhà văn, nhà làm phim, diễn viên, vũ công và nhạc sĩ sống và làm việc tại Los Angeles hơn bất kỳ thành phố nào khác từ trước đến nay trên thế giới.
Với sự đa dạng, giàu có về văn hóa, nghệ thuật, điện ảnh như vậy, chỉ trong hai ngày ba đêm lưu lại nơi đây, thật khó lựa chọn với chúng tôi. May có con gái đi cùng, chúng tôi tùy theo con quyết định. Bữa tối hôm đó chúng tôi đi ăn ở một nhà hàng Nhật. Người đến ăn đông phải xếp hàng chờ chừng 15 phút, chúng tôi mới có được chỗ ngồi. Tôi để ý thấy nhân viên của nhà hàng toàn con trai, chắc toàn ở độ tuổi U30.
Người châu Á chiếm 11% dân số Los Angeles, nhiều nhất là người Philippines (3,2%) và người Hàn Quốc (2,9%). Người Tàu (1,8%), Nhật tương đương với Ấn Độ (0,9%), người Việt chiếm 0,5%, người Thái và Campuchia, chiếm lần lượt 0,3% và 0,1%. Hầu hết các cộng đồng này đều có các khu cư trú riêng. Người Tàu có Chinatown, người Hàn có Koreatown, người Philippine có Filipinotown, người Nhật Little Tokyo. Tôi ngạc nhiên thấy người gốc Việt chiểm tới 0.5% ở Los Angeles song ở đây không thấy có Viettown hay Little Saigon (như ở San Francisco) trong khi người Thái ít hơn có Thaitown. Hình như người Việt đa phần ở rải rác trong các khu châu Á khác như Chinatown và Little Tokyo?
Bất ngờ về Bảo tàng Nghệ thuật đương đại The Broad
Sáng hôm sau, chúng tôi rời khách sạn theo điện thoại con gái đi bộ đến The Broad nằm trên đường Grand, đối diện với Nhà hát Walt Disney. Cái tên The Broad không gợi lên điều gì liên quan đến bảo tàng nên lúc đầu tôi băn khoăn, không hiểu con gái đưa chúng tôi đi đâu, xem gì. Nhưng vì đã phó thác cho con lên chương trình nên tôi lặng lẽ đi theo. Khi còn cách một con phố, nhìn thấy một tòa nhà to, phía ngoài có hai dãy dài người đang xếp hàng ngoằn ngoèo tôi hỏi con gái: tòa nhà gì đằng kia mà người xếp hàng dài thế. Con gái bảo đó là nơi hôm nay mình đến. Lúc đó tôi mới lờ mờ hiểu.
10 giờ 30 chúng tôi đến nơi. Xếp hàng chờ hơn 1 tiếng mới vào được bên trong bảo tàng. Khi phải chờ ở bên trong trước lúc lên tầng trên xem triển lãm, tôi đọc cuốn sách giới thiệu về sự ra đời và bộ sưu tập của The Broad thì được biết đây Bảo tàng Nghệ thuật đương đại do hai vợ chồng nhà hảo tâm Eli và Edythe Broad hiến tiền (140 triệu USD) và các tác phẩm nghệ thuật để lập nên. Tòa bảo tàng gồm ba tầng với diện tích 4,600 m2 nằm trên đại lộ Grand ở trung tâm Los Angeles, được khánh thành năm 2015 và cho khách tới thăm vào cửa miễn phí. The Broad có bộ sưu tập gồm 2.000 tác phẩm nghệ thuật của 200 họa sĩ, nhà điêu khắc do Eli và Edythe Broad sưu tập trong vòng năm thập kỷ qua. Đây là một trong những bộ sưu tập nghệ thuật đương đại nổi tiếng nhất thế giới.
Trong lời giới thiệu cuốn sách, Eli Broad viết: “Edye và tôi hân hạnh xây The Broad, một bảo tàng 120 000 foot vuông, tài trợ một số vốn cho hoạt động của nó và hiến tặng 2 000 tác phẩm hội họa đương đại trong bộ sưu tập của chúng tôi như một món quà tặng cho thành phố Los Angeles. Chúng tôi là những người sưu tập hơn 70 năm nay. Tôi bắt khởi đầu nghiệp sưu tập khi mới 5 tuổi với các con tem. Edye bắt đầu sưu tầm khi 12 tuổi.”
Ông kể lại một vài kỉ niệm thú vị về việc sưu tập tranh của vợ chồng ông. Ngạc nhiên với tôi nhất là năm 1972 họ mua bức tranh Cabanes à Saintes-Maries, vẽ bằng mực năm 1888 của Vincent van Gogh với giá lúc bấy giờ là 95.000 USD, trong khi ngôi nhà đầu tiên của ông bà chỉ có giá... 16.000 USD! Đến năm 1984 nhà của họ trở nên quá chật vì các tác phẩm họ sưu tập nên họ quyết định thành lập Quỹ Nghệ thuật Broad (The Broad Art Foundation) nhằm thực hiện hai mục đích: “tiếp tục sưu tập và xây dựng một sưu tập công cộng về nghệ thuật đương đại có thể phục vụ cho các bảo tàng trên khắp thế giới”.
Ông cho biết: Quỹ đã cho 500 bảo tàng trên khắp thế giới mượn 8.000 tác phẩm trong 30 năm qua. Đọc những dòng ông viết, nhìn cơ ngơi của tòa bảo tàng, tôi không biết nói gì hơn là bái phục. Mở đầu phần giới thiệu bộ sưu tập dẫn lại câu nói của ông: “I like the fact that art reflects what’s happening in the world, how artists see the world.” (Tôi thích thực tế là nghệ thuật phản ánh những gì đang xảy ra trên thế giới, các nghệ sĩ nhìn thế giới như thế nào).
Hôm chúng tôi đến xem, bên cạnh các tác phẩm trong bộ sưu tập của bảo tàng được trưng bày trong một số phòng, còn có hai triển lãm các tác phẩm hội họa hiện đại và sắp đặt của một số họa sĩ trên thế giới. Đáng chú ý có hai tác phẩm sắp đặt của họa sĩ Nhật Bản, Yayoi Kusama (1929-): The Souls of Millions of Light Years Away và Longing for Eternity. Đây là hai tác phẩm rất độc đáo và nổi tiếng của bà từng được triển lãm ở nhiều bảo tàng trên thế giới trong đó có bảo tàng Nghệ thuật Helsinki năm 2016. Để vào xem được hai tác phẩm này ở The Broad chúng tôi lại phải xếp hàng chờ gần nửa tiếng nữa, vì mỗi lần chỉ được bốn người xem cùng lúc.
Trong phòng gương của họa sĩ Yayoi Kusama trong The Broad |
Lang thang trong bảo tàng này tôi cứ nghĩ mãi về cái tên: The Broad lấy từ tên họ của người sáng lập: Eli Broad Eli và Edythe Broad, vợ ông. Nếu chỉ đọc qua cái tên đó, hẳn ít ai nghĩ đấy là một bảo tàng nghệ thuật, bởi nó không có gì khiến người ta liên tưởng đến nghệ thuật. Có lẽ vì bệnh nghề nghiệp, nên khi đọc tên bảo tàng này lên tôi cứ miên man nghĩ về những tên nước ngoài của các trung tâm thương mại, khu nghỉ dưỡng, chung cư nhan nhản ở Việt Nam hiện nay, dù chủ nhân, cũng như đối tượng phục vụ của chúng tuyệt đại đa phần là người Việt. Rồi tôi lại nghĩ đến sự biến mất của những cái tên như: Đại học Tổng hợp, Đại học Ngoại ngữ, Đại học Sư phạm… , hay một loạt sân bay Việt Nam nay chuyển thành “Cảng hàng không” và gắn thêm hai chữ “Quốc tế”. Trong khi đó hàng loạt sân bay ở nhiều nước trên thế giới như: Schiphol (Amsterdam), Heathrow, Gatwick (London)… không hề mang hai chữ “quốc tế” nhưng mỗi ngày có hàng trăm chuyến bay từ trên khắp thế giới đến và đi.
Người ta thường nói: “Chiếc áo không làm nên thầy tu”. Sự thay đổi gây nên nhiều xáo trộn tạo và nhất là tạo nên sự đứt gãy với truyền thống. Quanh quẩn với ý nghĩ này tôi lại nghĩ đến việc cách đây mấy năm sân bay Helsinki-Vanta ở Phần Lan dự định đổi tên để dễ bề tiếp thị, song cuối cùng dự định đó không thành vì nhiều người phản đối. Và hôm đi thăm bảo tàng Lịch sử Colorado ở Mỹ mới đây, con gái kể cho chúng tôi nghe Đại học Colorado College vừa đổi tên Amstrong Quad lớn nhất của trường thành Tava Quad (Sân Tava) để lấy lại tên cũ “Tava” (nghĩa là “Núi Mặt trời”) mà người một bộ tộc bản địa ở vùng này từng đặt cho ngọn núi cao nhất ở Colorado hiện nay gọi là Pikes Peak...
Rời The Broad, chúng tôi sang Nhà hát Walt Disney (Walt Disney Theater) ở phố bên cạnh. Nhà hát với 2.265 chỗ ngồi này đi vào hoạt động năm 2003, là sở hữu của Dàn nhạc Giao hưởng Los Angeles được Lillian Disney, một họa sĩ đồ họa, tặng thành phố Los Angeles để tưởng nhớ người chồng là Walt Disney với số tiền ban đầu 50 triệu đô la Mỹ vào năm 1987. Nhưng không may, lúc đó đang có buổi biểu diễn hay luyện tập gì đó phía tầng trên nên chúng tôi chỉ được nghe tiếng nhạc vọng xuống mà không được phép lên tầng trên để tham quan bên trong nhà hát có kiến trúc nhìn bên ngoài rất độc đáo này. Chúng tôi đành chụp vài kiểu ảnh dù trời không đẹp lắm rồi đi đến Grand Central Market ăn trưa ở một quán ăn của người Philippine. Một khu chợ đông đúc, ồn ào và nhộn nhịp, được mở từ năm 1917 và hoạt động liên tục từ đó đến nay gợi tôi nhớ đến chợ Đồng Xuân, Hà Nội trước đây. Ở đây có quán ẩm thực của rất nhiều nền văn hóa khác nhau.
Sau khi được tiếp thêm nhiên liệu, chúng tôi lên xe bus đi đến Bảo tàng Nghệ thuật Hạt Los Angeles (Los Angeles County Museum of Art - LACMA), cách trung tâm khoảng 30 phút. Được biết LACMA là bảo tàng nghệ thuật lớn nhất ở miền tây nước Mỹ, thành lập năm 1961 và mỗi năm thu hút gần một triệu khách viếng thăm. Bảo tàng sở hữu hơn 120.000 tác phẩm trải dài trong lịch sử nghệ thuật từ thời cổ đại đến nay từ trên khắp thế giới, trong đó đáng chú ý có bộ sưu tập các tác phẩm châu Á (Trung Hoa, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc) rất phong phú. Ngoài các triển lãm nghệ thuật, bảo tàng còn có các hội thảo, chiếu phim và hòa nhạc.
Tác phẩm Urban Light |
Đặc biệt, LACMA được biết đến nhiều nhất với tác phẩm tượng cột đèn ngoài trời sát đường phố, nằm giữa hai tòa nhà của bảo tàng. Một tác phẩm sắp đặt có trật tự, nhiều tầng gồm 202 đèn đường bằng gang cổ từ nhiều thành phố khác nhau trong và xung quanh khu vực Los Angeles. Khách du lịch đến đây ai cũng len vào giữa các hàng cột đèn này để chụp vài kiểu ảnh làm kỉ niệm. Vào buổi tối đèn đường được phát sáng nhờ năng lượng từ các tấm pin mặt trời trên mái của Cổng vào chính sẽ tạo nên một tác phẩm nghệ thuật rất đặc sắc. Thật thiệt thòi là chúng tôi đến đây khi trời vẫn còn sáng nên không được chiêm ngưỡng vẻ đẹp huyền ảo của của những ngọn đèn này tạo nên vào ban đêm.
Không thể chờ trời tối được, chúng tôi lại lên xe bus sau đó chuyển sang metro để về Union Station. Từ Union Station chúng tôi đi bộ đến Chinatown cách đó chừng 15 phút đi bộ để và vào một quán ăn Việt Nam có tên Blossom ở đây để ăn tối. Theo chấm điểm của du khách trên internet, Blossom là một trong 15 nhà hàng Việt được đánh giá tốt nhất ở Los Angeles. Bức tượng của Tôn Trung Sơn với cờ Mỹ treo bên cạnh cờ Đài Loan ở ngay sau cổng vào Chinatown này cho thấy khu này chắc phần đông là người Hoa gốc Đài Loan. Khu này được thành lập từ năm 1938. Hiện nay ở Los Angeles có khoảng 20.000 người Hoa, hai trường học và một thư viện chi nhánh ở Chinatown và một bảo tàng Người Mỹ gốc Hoa (Chinese American Museum) ở Los Angeles. Khách sạn chúng tôi ở nằm không xa bảo tàng này và mỗi lần đi qua nó, tôi cứ thắc mắc, không biết đã có bảo tàng tương tự của người Việt ở nước nào chưa? Rồi tôi lại nghĩ liệu trong tương lai sẽ có bảo tàng Người Đức, người Hung, người Ba Lan, người Czeck…gốc Việt ở các nước này?
Đại lộ Danh vọng Hollywood thu hút trên dưới 10 triệu du khách mỗi năm!
Sáng hôm sau, chúng tôi đi bộ tới Union Station rồi từ đây đi Metro Đỏ (Red Line) tới bến Hollywood Vine để lên Hollywood Walk of Fame mà nhiều người Việt gọi là Đại lộ Danh vọng. Ai từng đến Los Angeles một lần hẳn thể nào cũng dành thời gian đến nơi đây để được chạm tay vào ngôi sao ghi tên hoặc chữ ký của 2.600 ngôi sao nổi tiếng của ngành công nghiệp điện ảnh thế giới: nhạc sĩ, diễn viên, đạo diễn, nhà sản xuất, nhóm nhạc kịch và sân khấu, nhân vật hư cấu và những người khác. Các “tượng đài” này phần lớn được làm bằng đất nung và đồng thau năm cánh được đặt trên vỉa hè dọc theo 15 khối nhà trên Đại lộ Hollywood và 3 dãy phố Vine ở Hollywood. Đại lộ Danh vọng là một điểm du lịch nổi tiếng nhất ở Los Angeles, mỗi năm thu hút trên dưới 10 triệu du khách thăm.
Dọc theo 2 con đường này còn có Nhà hát Dolby (trước đây là nhà hát Kodak), nơi hàng năm tổ chức lễ trao giải Oscar và Hollywood & Highland Center, tổ hợp mua sắm và giải trí rộng tới 36 000 mét vuông. Từ trên cầu thang nối trên tầng ba của tổ hợp này có thể nhìn thấy dòng chữ Hollywood trên lưng chừng núi phía xa xa. Vì thế, những ai không đến được nơi đó thường lên đây để có một tấm ảnh với dòng chữ Hollywood làm hình nền. Trong tổ hợp này còn có một nhà hát mang tên Chinese Theatre (trước đây có tên là Grauman's Chinese Theatre). Ít người biết rằng trước sân của nhà hát này có tên và chữ ký, dấu bàn tay hoặc bàn chân của một số ngôi sao điện ảnh nổi tiếng khắc trên nền xi măng, khó tìm hơn so với tên khắc trong các ngôi sao trên vỉa hè Đại lộ Danh vọng. Vì thế trong khi vợ và con gái không khó khăn lắm để đặt tay lên ngôi sao của các minh tinh mà mình yêu thích: Meryl Streep, The Carpenters, Peter Jackson, thì phải một lúc lâu chúng tôi mới tìm thấy dấu tay và chữ ký của Clinton Eastwood, diễn viên nổi tiếng trong hai bộ phim “For a Few Dollars More” và “The Good, the Bad and the Ugly” của đạo diễn người Italia, Luciano Vincenzoni, mà tôi yêu thích. Cũng ở đây chúng tôi phát hiện ra rằng có người như Meryl Streep vừa có tên và chữ ký khắc ở nhà hát này, vừa có tên trong một ngôi sao trên vỉa hè Đại lộ Danh vọng.
Chinese Theatre cạnh Đại lộ Danh Vọng |
Đi hết Đại lộ Danh vọng, chúng tôi tìm đến một nhà hàng Thái cách đó không xa. Một nhà với biển quảng cáo khiêm tốn nằm khuất trong đường nhánh, nhưng khi chúng tôi đến đã cuối giờ ăn trưa mà vẫn phải xếp hàng chờ. Vì vậy tận 3 giờ chiều chúng tôi mới rời khỏi được nhà hàng trở lại Đại lộ Danh vọng để lên xe bus, sau đó lên metro đi ra bãi biển Santa Monica. Phải hơn 1 giờ sau chúng tôi mới đến được bãi biển năm cuối đại lộ Colorado. Santa Monica là một bãi biển công cộng dài 5, 6 km nằm trên bờ biển Thái Bình dương. Trên đường từ bến Metro ra tới bãi biển dòng người đi về và đi ra đông như trẩy hội.
Chúng tôi ra đây đúng vào Memorial Day (Ngày tạ ơn) ở Mỹ, nên một ấn tượng khó quên đập ngay vào mắt tôi: một bãi cây thánh giá với hai màu: đỏ và trắng bằng gỗ cắm trên cát, ở giữa là hai chiếc quan tài phủ quốc kỳ Mỹ, cạnh đó là một số đôi giày cũ. Lẫn trong bãi thánh giá đó có vài cọc gắn sao vàng và liềm hay hình mặt trăng. Lại gần tôi mới biết đấy là các nhóm cựu chiến binh nào đó đã “bày vẽ” ra hoạt động này để quyên tiền cho hoạt động tưởng nhớ những người đã ngã xuống trong các cuộc chiến tranh. Tôi thầm đoán có thể hai màu sắc đó biểu tượng cho những người lính không bao giờ trở về từ cả hai bên chiến tuyến.
Dưới bãi biển gần mép nước, cơ man nào là người, phần đông là người trẻ và trẻ em đang nằm, ngồi, chạy nhảy giỡn đùa với sóng. Tôi nhìn chung quanh và nhận thấy phần đông người ở đây cũng là người da màu và khách du lịch. Chúng tôi ngồi trên cát một lúc. Tôi xuống mép nước vốc nước biển vào tay rồi đưa lên nếm thử. Cái vị mằn mặn của nước biển ở đây thật giống biển Cửa Hội quê tôi ở xa tít tắp phía bên kia Thái Bình Dương. Tôi đã từng nếm nước biển ở Barcelona, Brighton (Anh), Tavera (Bồ Đào Nha), song chỉ có nước biển ở đây mới có vị mặn như nước biển quê tôi ở miền Trung Việt Nam, vì thế Santa Monica sẽ là lưu lại dấu ấn khó phai mờ trong tâm trí tôi vào những ngày hè nóng bức này.
Los Angeles có 9 đường metro, nhưng chúng tôi mới có dịp đi thử 3 đường. So với những đường metro của London, tôi thấy metro ở đây hiện đại hơn, đường ray khổ rộng hơn, khách không đông đúc bằng, và có vẻ như chỉ dành cho những người nghèo giống như xe bus. Ba đường metro mà chúng tôi đi, lúc nào lên cũng thấy chủ yếu là người da màu, nhiều người nét mặt mệt mỏi, có người ngủ, và đặc biệt tôi chưa gặp hành khách nào trên metro đọc sách hay báo như trên metro ở London. Điều này tôi cũng nhận thấy khi mấy hôm sau đi một số tuyến metro trong số 27 tuyến hiện có ở thành phố New York.
Thật khó có thể khám phá hết những nét thú vị, đặc sắc và hấp dẫn của thành phố “Thiên thần” – Los Angeles trong vòng chỉ có hai ngày ba đêm lưu lại như “cưỡi ngựa xem hoa”. Nhưng, với những gì đã mục kích trong thời gian ngắn ngủi đó, chúng tôi cũng thấy hài lòng và nỗi kinh hoàng mà chúng tôi đã trải qua trên chuyến xe từ Las Vegas đến đây cũng bay đi tự lúc nào.
Bài và ảnh Việt Xuân (Los Angeles - Helsinki 5-6/2019)