Đừng nhầm lẫn “tình yêu” với “bạo lực hẹn hò”
Nhiều bạn trẻ cho rằng, ghen tuông, kiểm soát tin nhắn của đối phương, đòi “quan hệ”… là những việc làm bình thường của những người yêu nhau. Đó không chỉ là quan niệm sai lầm, mà còn là suy nghĩ khiến bạn từng bước trở thành nạn nhân của bạo lực hẹn hò - gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng tới sức khỏe, tinh thần cho nạn nhân, đặc biệt với phụ nữ.
Kiểm soát, đe dọa… là biểu hiện của bạo lực hẹn hò
Cách đây không lâu, Y.Change - một nhóm bạn trẻ hoạt động về giới tại Hà Nội đã có những nghiên cứu về khái niệm bạo lực hẹn hò (BLHH) ở Việt Nam. Theo đó, BLHH là khi một bên thể hiện quyền lực và sự kiểm soát đối với bên kia bằng việc gây ra hoặc đe dọa gây ra hành vi bạo lực trong một cặp đôi đang trong thời gian tìm hiểu và chưa kết hôn.
Hình thức của BLHH rất đa dạng: bạo lực thể chất (bóp cổ, đấm đá, tát, đạp, dùng vũ khí… gây thương tích), bạo lực tình dục, ngược đãi tâm lý cảm xúc hoặc lời nói (chửi mắng, gọi bạn tình bằng những từ ngữ miệt thị; đe dọa, cô lập họ khỏi gia đình, bè bạn; đổ lỗi cho đối phương về những việc ngoài ý muốn…), kiểm soát thông tin cá nhân trong các vật dụng công nghệ (smartphone, facebook, máy tính…) của bạn tình, can thiệp vào các khoản chi tiêu của đối phương, đeo bám sau khi chia tay…
Qua khảo sát thực tế với 569 bạn nữ ở lứa tuổi từ 18-30, nhóm Y.Change đã đưa ra những con số khá bất ngờ: Gần 59% người được hỏi cho biết đã từng chịu bạo hành về mặt tinh thần, 23% từng bị quấy rối và bạo hành qua mạng, 24% từng là nạn nhân của quấy rối và đeo bám sau khi chia tay. Hậu quả là 21% trong số người được hỏi từng bị tổn thương về thể xác hoặc tinh thần, thậm chí, hơn 6% trong số đó từng muốn tự tử.
Hình ảnh chỉ mang tính chất minh họa |
Tháng 3/2019, một câu lạc bộ thuộc trường đại học Khoa học xã hội và nhân văn, hoạt động về lĩnh vực Nhân văn - Bình đẳng giới đã táo bạo tổ chức một buổi triển lãm tranh: “Dây tơ hồng - buộc hay cắt?”, qua đó miêu tả khái niệm, thống kê về BLHH. Nhiều bạn trẻ đã tỏ ra bất ngờ trước thông tin nhận được, và đều khẳng định BLHH là hành vi đáng lên án. Rất nhiều câu chuyện cá nhân khác được các bạn chia sẻ tại buổi triển lãm tranh này.
Như câu chuyện của bạn Lê Thu T (23 tuổi, Hà Nam). T kể, khi là sinh viên năm 3 đại học, cô quen và yêu một người hơn mình 6 tuổi. Lúc mới hẹn hò, T thấy hạnh phúc vì luôn nhận được sự chăm sóc chu đáo của bạn trai. Nhưng năm cuối đại học, khi T đi thực tập, thường xuyên phải làm việc nhóm và tham gia nhiều sự kiện tại cơ quan mới… bạn trai cô bắt đầu ghen tuông vô cớ, liên tục nhắn tin, gọi điện kiểm soát. T còn bị bạn trai cưỡng ép quan hệ tình dục và bạo lực thể chất. Sau khi chia tay cô tiếp tục bị bạn trai đeo bám, nhắn tin dọa tự vẫn, thậm chí sát hại cô nếu hai người không quay lại với nhau.
Nam giới cũng có thể là nạn nhân
Theo bà Nguyễn Vân Anh, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu ứng dụng khoa học về giới - gia đình - phụ nữ và trẻ em vị thành niên (CSAGA), trường hợp như bạn T không hiếm gặp. Ngày 7/5 vừa qua, do mâu thuẫn, một cô gái (23 tuổi, TP.HCM) đã bị bạn trai (30 tuổi) dùng dao đâm nhiều nhát, tử vong tại chỗ. Một trường hợp khác tại Vĩnh Phúc, nam thanh niên (28 tuổi) do ghen tuông đã dùng dao đâm bạn gái (25 tuổi) trọng thương, sau đó định tự tử nhưng bất thành.
Thực tế, không chỉ nữ giới mà nam giới cũng có thể là nạn nhân của BLHH, song họ thường chịu những hành vi bạo lực thể chất “nhẹ” của phụ nữ như: tát, cào cấu, ném đồ đạc… Ở mức độ khác nhau, hậu quả và tác động nạn nhân phải gánh chịu từ BLHH cũng khác nhau. Tuy nhiên, nữ giới khi bị BLHH (đặc biệt là người đang trong độ tuổi học sinh, sinh viên) thường gặp ảnh hưởng có tính nặng nề, lâu dài hơn như: sang chấn tâm lý (lo lắng, trầm cảm); sử dụng chất kích thích gây hại sức khỏe (hút thuốc lá, uống rượu, ma túy…); rối loạn ăn uống; chịu rủi ro từ hành vi tình dục (mang thai ngoài ý muốn, nhiễm bệnh lây truyền qua đường tình dục - STI); nguy cơ cao chịu thêm tổn thương từ bạo hành gia đình; tự vẫn…
Tránh gặp phải tình trạng này, bà Nguyễn Vân Anh cho rằng, các bạn trẻ nên được trang bị những kỹ năng sống quan trọng như: quyết đoán, giao tiếp tốt; xử lý tình huống bất hòa, giải quyết khúc mắc trong tình yêu một cách đúng mực, tôn trọng đối phương cả khi yêu hay đã chia tay...; nhận biết các dấu hiệu cảnh báo về BLHH, từ những dấu hiệu ban đầu như: ghen tuông, kiểm soát... cho tới mức độ nghiêm trọng hơn như: đe dọa, cô lập, làm tổn hại thể chất…; thay vì im lặng, bạn trẻ cần biết cách giúp đỡ bè bạn là nạn nhân của BLHH… Các bạn trẻ cũng nên trang bị cho mình những kỹ năng phòng vệ cơ bản.
Hà Châu