Trạm thu phí BOT hay “Tu hú đẻ nhờ”?
“Xóa bỏ văn hóa không nhúc nhích” là câu nói hay nhất của Thủ tướng Chính phủ được nhân dân đánh giá hay nhất tuần này và nhân dân rất hy vọng câu nói này sẽ biến thành hiện thực trong tương lai gần.
Ảnh minh họa |
Sáng 19/5, tại Hà Nội, phát động phong trào “Cán bộ, công chức, viên chức thi đua thực hiện văn hóa công sở”, Thủ tướng nêu rõ, cần xóa bỏ ngay thứ văn hóa không nhúc nhích, để “nước đến chân mới nhảy”…
Có lẽ, Thủ tướng đã nói đúng thực trạng hiện nay của nước nhà trong nhiều lĩnh vực. Lĩnh vực nào cũng có vấn đề nhưng nổi cộm nhất gần đây là sự bất hợp lý của các trạm thu phí BOT. Đã từ lâu, các cơ quan ban ngành đã chỉ ra những yếu kém, bất hợp lý và sai phạm của nó nhưng hình như việc xử lý không hề “nhúc nhích”!
Ai cũng biết và không hề phủ nhận việc BOT (Hợp đồng xây dựng - Kinh doanh - Chuyển giao) là mô hình được nhiều nước trên thế giới phát triển, từ Bắc Mỹ cho đến châu Âu và châu Á. Ngay tại Việt Nam, nhiều chuyên gia kinh tế và giao thông, các đoàn thanh tra giám sát vẫn khẳng định chủ trương kêu gọi đầu tư BOT vào phát triển hạ tầng là đúng đắn. Nhiều dự án sau khi đưa vào khai thác đã phát huy hiệu quả, giảm ùn tắc, giảm chi phí vận tải, mang lại nhiều lợi ích kinh tế, xã hội...
Tuy nhiên, trong thực tế vẫn có những dự án giao thông chưa hợp lý, gây bức xúc đối với người dân. Chính vì vậy việc khắc phục những bất cập, tạo sự minh bạch, công bằng, xung quanh câu chuyện BOT là điều cần thiết. Và điều cấp thiết mà người dân đòi hỏi sửa sai ngay là việc đặt các trạm BOT sai vị trí, gây khó dễ cho việc đi lại của người dân mà điển hình là trạm BOT Bắc Thăng Long – Nội Bài và trạm T2 gần cầu Vàm Cống.
Ảnh minh họa |
Về trạm Bắc Thăng Long thì người dân và ngay cả chính quyền Hà Nội cũng thấy bất hợp lý vì đặt trạm thu vé ở Hà Nội thu cho tuyến đường tránh tận thành phố Vĩnh Yên, cách xa hơn 40 km. Chính thành phố Hà Nội đã mấy lần có công văn gửi bộ Giao thông yêu cầu di dời nhưng không hiểu sao không ai xử lý. Việc đặt trạm thu phí ở đây làm người dân không đi qua tuyến tránh Vĩnh Yên mà phải trả tiền rất ấm ức vì “không bóc bánh mà vẫn phải trả tiền”!
Có người từng chua chát đùa rằng việc đặt các trạm thu phí của ta có có dáng dấp trong binh pháp Tôn Tử là “vô trung sinh hữu”, nghĩa là biến không thành có hay nói nôm na, dân dã là “tu hú đẻ nhờ”. Rõ ràng là như thế, sao không làm đúng quy định làm đường ở đâu thu tiền ở đấy mà lại khôn ranh, lựa chọn địa điểm không dính gì đến dự án để đặt trạm?
Điều đáng nói là vị trí xây trạm BOT T2 được xác định sau khi cầu Vàm Cống đã được định vị. Dù là trạm thu phí cho công trình nâng cấp chỉ một đoạn Quốc lộ 91 nhưng lại nằm ở nơi “đắc địa” án ngữ 4 hướng. Không chỉ các phương tiện giao thông đi từ Cần Thơ lên theo Quốc lộ 91 phải chịu phí mà xe qua cầu Vàm Cống, từ Long Xuyên xuống, bên Rạch Giá qua theo Quốc lộ 80 dù chỉ sử dụng đoạn đường khoảng 200 m nhưng đều phải trả phí cho toàn tuyến.
Ảnh minh họa |
Rất sòng phẳng, người dân chỉ yêu cầu “chúng tôi muốn đi bao nhiêu mét đường thì trả bấy nhiêu tiền”. Nó cũng là lẽ công bằng cho nhà đầu tư bỏ vốn ra làm đường, thực hiện chủ trương xã hội hóa đầu tư hạ tầng giao thông. Nhưng lẽ công bằng phải được thực thi không chỉ cho giới tài xế mà còn đối với doanh nghiệp và người dân khi họ bị buộc phải trả thêm một khoản phí vô hình, bất hợp lý khi tiêu dùng một sản phẩm, dịch vụ phải chịu phí BOT.
Dư luận còn bức xúc trước tính minh bạch của việc thu phí trạm BOT T2 khi báo chí tìm hiểu nó được “sinh ra” như thế nào? Hóa ra, trạm BOT này không chỉ được thu phí cho dự án nâng cấp một đoạn Quốc lộ 91 mà còn ghép chung với dự án nâng cấp, cải tạo Quốc lộ 91B do bị hư hỏng nặng sau một thời gian ngắn đưa vào sử dụng. Ngoài ra, khoảng cách giữa trạm BOT T2 trên địa bàn quận Thốt Nốt và trạm BOT T1 trên địa bàn quận Ô Môn cùng nằm trên một tuyến đường chỉ cách nhau 35 km là vi phạm khoảng cách tối thiểu đặt trạm BOT.
Trạm thu phí BOT T2 Cần Thơ đã tạm ngưng thu phí từ ngày 25-5 nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều bức xúc vì lẽ công bằng và tính minh bạch. Việc tạm dừng thu phí trạm BOT T2 để thống kê xe qua trạm nhằm thực hiện chính sách miễn giảm chỉ tạm thời giảm sức nóng. Gốc vấn đề không phải là giảm giá vé mà phải là bảo đảm tính minh bạch và lẽ công bằng.
Quý Thích