Bài 2: Sở Tài Nguyên môi trường Vĩnh Phúc báo cáo thiếu trung thực
Tại bài báo trước chúng tôi đã phản ánh nhiều bất cập trong việc cấp phép và quản lý việc khai thác cát, sỏi trên sông Lô trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc. Việc khai thác này khiến nhiều phần diện tích đất nông nghiệp của nhân dân bị cuốn trôi do sạt lở. Tuy nhiên, trong việc xác định nguyên nhân sạt lở này, Sở TN&MT Vĩnh Phúc có nhiều dấu hiệu thoái thác trách nhiệm, báo cáo thiếu trung thực với cử tri, nhân dân cũng như với UBND tỉnh Vĩnh Phúc.
“Loạn” văn bản chỉ đạo
Như báo điện tử Tầm nhìn đã phản ánh về tình trạng cấp phép tràn lan trên dòng sông Lô gây sạt lở nghiêm trọng tại xã Đôn Nhân. Ngay sau khi có thông tin sạt lở, Sở TN&MT Vĩnh Phúc có báo cáo số 170/STNMT-KS ngày 05/05/2017 về tình hình quản lý và khai thác cát, sỏi trên Sông Lô thuộc địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc.
Theo báo cáo này, trong năm 2016 và những tháng đầu năm 2017 Sở TN&MT Vĩnh Phúc có 15 văn bản chỉ đạo, đôn đốc các DN được khai thác cát, sỏi thực hiện theo đúng nội dung được cấp phép cũng như báo cáo việc hoạt động khai thác trên tuyến Sông Lô.
Như vậy, trung bình khoảng 1 tháng, Sở TN&MT Vĩnh Phúc lại “sản xuất” ra một văn bản chỉ đạo cho các DN phải tuân thủ theo những gì giấy phép đã cấp. Tuy nhiên, Sở TN&MT cứ tiếp tục chỉ đạo, còn DN cứ tiếp tục khai thác và dòng Sông Lô vẫn cứ tiếp tục sạt lở.
Đặc biệt, vấn đề sạt lở này đã được UBND xã Phương Khoan báo cáo UBND huyện Sông Lô bằng văn bản Số 07/CV – UBND ngày 18/03/2013 cũng như nhiều cơ quan báo chí phản ánh và đã được các cử tri nêu ra tại các cuộc tiếp xúc cử tri. Tuy nhiên, trao đổi với PV, ông Trần Mạnh Hùng, Chánh thanh tra Sở TN&MT lý giải: UBND huyện Sông Lô là nơi nhận văn bản này do vậy Sở TN&MT không biết? Và trách nhiệm xử lý văn bản này thuộc về UBND huyện Sông Lô.
Khai thác cát trên Sông Lô
Về việc khi UBND các xã đã có văn bản cảnh báo về việc sạt lở do các hoạt động khai thác cát sỏi trên dòng sông nhưng hiện tượng sạt lở vẫn xảy ra trách nhiệm thuộc về ai? Câu trả lời PV nhận được là sự im lặng đến lạ thường từ đại diện của Sở TN&MT Vĩnh Phúc.
Tới đây, bạn đọc đã có thể đánh giá được phần nào “sức nặng” của các văn bản chỉ đạo của Sở TN&MT Vĩnh Phúc. Đặc biệt, “sức nặng” văn bản chỉ đạo hiệu quả đâu chưa thấy, còn thực tế đôi bờ sông Lô ngày càng sạt lở nghiêm trọng hơn?
Báo cáo gian dối ?
Xác định nguyên nhân sạt lở tại xã Đôn Nhân trong báo cáo số 170/STNMT-KS của Sở TN&MT Vĩnh Phúc nêu: Thời gian cuối tháng 2 đầu tháng 3 năm 2017 đã xảy ra hiện tượng sạt lở đất bờ sông tại xã Đôn Nhân, huyện Sông Lô với diện tích 6000m2 và việc này UBND tỉnh đã giao cho Sở NN&PTNT phối hợp với các ban, ngành liên quan. Bước đầu xác định hiện tượng sạt lở đất tại khu bãi bồi xã Đông Nhân đã diễn ra trong nhiều năm. Đây là khu vực bờ sông có kết cấu là nền đất yếu, bở, rời, bề mặt tầng phủ đất mỏng...
Tuy nhiên, trả lởi câu hỏi của PV: Sở TN&MT Vĩnh Phúc căn cứ vào những tính chất pháp lý nào để Sở này báo cáo UBND tỉnh rằng, nguyên nhân sạt lở là do yếu tố tự nhiên?
Ông Nguyễn Vĩnh Hải, Phó Trưởng phòng Khoáng sản (đơn vị chắp bút cho GĐ Sở TN&MT ký báo cáo UBND tỉnh) cho rằng: Sở dựa trên các báo cáo, nghiên cứu trước đây trong công tác quản lý của Sở nên có kết luận này. Về việc trước đây đã có những báo cáo về địa chất như vậy, tại sao Sở TN&MT Vĩnh Phúc lại trình UBND tỉnh Vĩnh Phúc cấp hàng loạt giấy phép như vậy? Cho chúng tôi kiểm tra lại và trao đổi với PV sau - ông Nguyễn Công Võ, CVP Sở TN&MT lúng túng.
Có hay không việc sạt lở bờ sông Lô có nguyên nhân từ việc khai thác cát “tràn lan”? Và tại sao trong Báo cáo số 170/STNMT-KS gửi UBND tỉnh về việc xác định nguyên nhân gây sạt lở không hề đề cập tới nguyên nhân này? Đại diện Sở TN&MT Vĩnh Phúc cho rằng: Để xác định nguyên nhân sạt lở có phải do khai thác khoáng sản hay không thì cần lập đoàn chuyên môn kiểm tra, đánh giá và cần có thời gian....
Nghịch lý hơn, khi xác định việc sạt lở có nguyên nhân khách quan không thuộc trách nhiệm của mình, Sở TN&MT không ngần ngại nói rằng “do yếu tố tự nhiên gây ra”. Còn việc xác định nguyên nhân có yếu tố do ngành mình quản lý thì Sở này cần có thời gian để lập đoàn chuyên môn khảo sát đánh giá, và đoàn chuyên môn này đã được lập hay chưa vẫn đang là câu hỏi còn bỏ ngỏ?
Nguyên nhân sạt lở thực sự do đâu, trách nhiệm thuộc về ai? Tại sao trong báo cáo số 170/STNMT-KS không hề được đề cập tới? Đề nghị, Tỉnh ủy, Ủy ban kiểm tra tỉnh Vĩnh Phúc, UBND tỉnh Vĩnh Phúc, Thanh tra tỉnh Vĩnh Phúc sớm vào cuộc làm rõ trách nhiệm này thuộc tập thể hay cá nhân nào? Đồng thời có câu trả lời thỏa đáng cho các cử tri, nhân dân Vĩnh Phúc.