"Soi" cánh chim đầu đàn ngành giao thông - Cienco 4
Tính đến ngày 30/6/2016, trùm thầu Cienco 4 – đại gia bậc nhất trong lĩnh vực công trình giao thông - có khoản nợ phải trả lên tới 6.361 tỷ đồng, gấp 6 lần vốn chủ sở hữu.
Tổng công ty Xây dựng Công trình Giao thông 4 – CTCP (Cienco 4) được thành lập theo Quyết định số 2601/QĐ-BGTVT ngày 22/08/2007 của Bộ Giao thông Vận tải, là doanh nghiệp được cổ phần hóa từ Công ty TNHH MTV Tổng Công ty Xây dựng Công tình Giao thông 4.
Đến ngày 22/4 vừa qua, doanh nghiệp này chuyển hướng sang mô hình Tập đoàn kinh tế đa ngành sau khi Đại hội cổ đông thường niên 2017 biểu quyết thông qua.
Trùm thầu số 1...
Lâu nay Cienco 4 vẫn luôn được đánh giá là “trùm thầu” số 1 trong lĩnh vực hạ tầng giao thông. Doanh nghiệp này có mặt tại hầu hết các dự án tầm cỡ như: đường 18, Láng - Hòa Lạc, đường 14, đường 51 và Quốc lộ 5; 19 cầu trên Quốc lộ 1A đoàn thành phố Hồ Chí Minh đi Cần Thơ , Quốc lộ 1A đoàn Vinh - Đông Hà, Đông Hà - Huế, Cầu Tân Đệ, dự án R5 Quốc lộ 10 - Hải Phòng , cầu Bến Lức, cầu Đà Rằng, cầu Vĩnh Tuy…
Cienco 4 còn cùng với Tổng công ty Xây dựng Thăng Long đầu tư xây dựng cầu Yên Lệnh theo phương thức Xây dựng - Kinh doanh - Chuyển giao (BOT). Năm 2003 Tổng công ty đã đầu tư xây dựng tuyến tránh Quốc lộ 1A đoạn trành thành phố Vinh với tổng kinh phí gần 400 tỷ đồng cũng theo phương thức BOT.
Từ 1/12/2014 đến 22/6/2015, Cienco 4 đã làm sai với cam kết hợp đồng khi góp toàn bộ 350 tỷ đồng nâng tỷ lệ sở hữu tại Công ty TNHH BOT Thái Nguyên – Chợ Mới từ 10% lên 99,3%, thực hiện đầu tư theo hình thức BOT tuyến đường Thái Nguyên – Chợ Mới (Bắc Cạn) và nâng cấp, mở rộng QL3.
Hiện chưa rõ việc góp hộ vốn chủ sở hữu này có phải là hành vi lách luật để chuyển nhượng cổ phần tại doanh nghiệp dự án hay không, chỉ biết không lâu sau đó, Kiểm toán Nhà nước và Thanh tra Chính phủ đồng loạt chỉ ra nhiều sai sót trong quá trình triển khai đầu tư Dự án BOT xây dựng tuyến đường Thái Nguyên - Chợ Mới.
...nhưng vốn mỏng, nợ đầm đìa
Theo quy định, đến thời điểm này Cienco 4 đã phải công khai báo cáo tài chính hợp nhất năm 2016. Tuy nhiên, đến nay doanh nghiệp mới chỉ công bố báo cáo tài chính hợp nhất bán niên 2016.
Báo cáo tài chính riêng giữa niên độ cho kỳ kế toán từ ngày 1/1/2016 đến 30/6/2016 (đã được soát xét) của Cienco 4 cho thấy tổng tài sản của công ty là 7.427 tỷ đồng, tăng nhẹ so với đầu năm 2016 (khoảng 7.000 tỷ đồng).
Trong đó, giá trị vốn chủ sở hữu là 1.066 tỷ đồng, gồm 1.000 tỷ đồng vồn góp của chủ sở hữu, hơn 17 tỷ đồng thặng dư vốn cổ phần, 4,3 tỷ đồng quỹ đầu tư phát triển và 43,8 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế chưa phân phối. Tại ngày 30/6/2016, khoản tương đương tiền là tiền gửi có kỳ hạn 1 tháng của doanh nghiệp này có giá trị 134 tỷ đồng được gửi tại ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội chi nhánh Hà Nội với lãi suất 4,7%/năm.
Đáng nói, nguồn tiền mặt khiêm tốn, nhưng nợ phải trả của Cienco 4 lên tới 6.361 tỷ đồng, gấp 6 lần vốn chủ sở hữu trong đó nợ ngắn hạn là 3.622 tỷ đồng, nợ dài hạn 2.738 tỷ đồng.
Nợ lớn khiến Cienco 4 phải chi hơn 145 tỷ đồng trả lãi vay trong 6 tháng đầu năm 2016. Khoản tiền này cao hơn đáng kể so với tổng chi phí quản lý doanh nghiệp của cả tổng công ty và gần gấp đôi tổng lợi nhuận trước thuế của Cienco 4 trong nửa đầu năm 2016 (80 tỷ đồng).
Chiếm tỷ trọng lớn nhất trong số nợ đó vẫn là các khoản vay ngân hàng với 1.346 tỷ đồng vay ngắn hạn và 2.345 tỷ đồng vay dài hạn. Nhà tài trợ vốn và cũng là chủ nợ lớn nhất của Cienco 4 là Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam ( BIDV), với tổng dư nợ lên đến 773,6 tỷ đồng vay ngắn hạn và 2.303 tỷ đồng vay dài hạn.
Trong đó, hai khoản vay “khủng” cho dự án mở rộng QL1A Nam Bến Thủy và dự án mở rộng Quốc lộ 46 đều có thời gian vay vốn rất dài - lên đến 15 năm, với phương thức bảo đảm là ngân hàng trực tiếp quản lý nguồn thu phí khai thác đường sau khi hoàn thành.
Bên cạnh đó, Cienco 4 cũng thực hiện vay vốn tại nhiều ngân hàng khác như: Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank - 148 tỷ đồng), Ngân hàng TMCP Quân đội (MB - 16,5 tỷ đồng), Ngân hàng TMCP Phát triển TP.HCM (84,3 tỷ đồng), Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank - 108 tỷ đồng), Ngân hàng TMCP Công Thương (Vietinbank - 141 tỷ đồng)…
Đáng chú ý, hầu hết các khoản vay ngắn hạn của doanh nghiệp này đều không có tài sản đảm bảo. Một số khoản vay đến hạn phải trả, ngân hàng phải trực tiếp quản lý nguồn thu phí khai thác đường sau khi hoàn thành.
Báo cáo này cũng để lộ thông tin doanh nghiệp bị mất trộm tại chi nhánh BOT tuyến tránh thành phố Vinh ngày 14/6/2016 với số tiền gần 312 triệu đồng. Tổng công ty đang chờ kết luận của cơ quan điều tra để xử lý việc này. Ngoài ra, 6 tháng đầu năm 2016, Cienco 4 bị phạt tới 446 triệu đồng – gần gấp 3 cùng kỳ năm trước đó.
Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt, gánh nặng nợ nần trên dễ khiến Cienco 4 “hụt hơi” trong các phiên đấu thầu dự án. Để được tham gia đầu tư xây dựng nhiều công trình, hạ tầng giao thông quan trọng, lãnh đạo Cienco 4 hẳn là phải “xoay” đủ bề. Mới đây dư luận xôn xao khi biết Cienco 4 tặng xe sang tiền tỷ cho UBND tỉnh Nghệ An – nơi doanh nghiệp được tham gia đầu tư nhiều dự án.
Tính đến ngày 31/3/2017, Cienco 4 có 816 cổ đông trong đó không có cổ đông Nhà nước và không có cổ đông nước ngoài. Bốn cổ đông tổ chức nắm giữ 62.819.759 cổ phần tương đương 62,82% vốn điều lệ, 812 cổ đông cá nhân nắm giữ 37.180.241 cổ phần tương đương 37,18% vốn điều lệ.
Năm 2017, Cienco 4 đặt chỉ tiêu giá trị sản lượng 8.000 tỷ đồng; doanh thu đạt 7.600 tỷ đồng. Lợi nhuận thực hiện trước thuế ước đạt 210 tỷ đồng; lợi nhuận sau thuế đạt 185 tỷ đồng.