Chóng mặt vì Donald Trump!
Liên tục đe dọa, khẩu chiến, bất ngờ nhận lời mời đối thoại, hủy bỏ sau một tháng nhưng một ngày sau lại nói rằng thượng đỉnh Mỹ - Triều vẫn có thể diễn ra như kế hoạch, thậm chí có thể kéo dài hơn một ngày. Tổng thống Mỹ thật khiến thế giới hoang mang và chóng mặt vì lập trường liên tục thay đổi.
Sau hơn một năm cầm quyền, thế giới liên tục đi từ hoang mang đến “co giật” theo những quyết định của ông chủ Nhà Trắng. Có thể nói, chưa một lãnh đạo thế giới này dễ thay đổi lập trường và khó đoán định như Tổng thống Mỹ Donald Trump. Vô số những quyết định của ông Trump được đưa ra dường như không hề có sự tham khảo ý kiến của đội ngũ cố vấn chứ đừng nói đến các đồng minh. Chỉ riêng vấn đề Triều Tiên đã thấy được rất rõ điều đó trong năm qua.
Suốt gần như cả năm 2017, bầu không khí căng thẳng bao trùm bán đảo Triều Tiên với những cuộc đấu khẩu gay gắt, liên tục, ngày càng cứng rắn giữa Washington và Bình Nhưỡng. Ngay từ khi bước chân vào Nhà Trắng, ông Trump đã coi hạt nhân Triều Tiên như là một trong những hồ sơ cấp bách cần giải quyết trong các ưu tiên đối ngoại, và khẳng định lập trường cứng rắn bằng việc liên tục gia tăng các áp lực cấm vận với Bình Nhưỡng, rằng "Triều Tiên là mối đe dọa với thế giới ".
Ông Trump khiến thế giới "chóng mặt" với "trò chơi" chính trị của mình |
Dù hứng chịu lệnh trừng phạt liên tục và ngày càng khắt khe của Mỹ và Liên Hợp Quốc, Triều Tiên vẫn kiên quyết phát triển hạt nhân và tên lửa bằng một loạt các vụ phóng thử tên lửa và cả hạt nhân.
Căng thẳng được đẩy lên đỉnh điểm khi vào ngày quốc khánh Mỹ 4/7/2017, Triều Tiên lần đầu tiên phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) xuống biển Nhật Bản. Giới phân tích và tình báo Mỹ nói rằng vũ khí đó có thể vươn đến Alaska.
Tháng 8/2017, Bình Nhưỡng dọa tấn công vào đảo Guam, lãnh thổ hải ngoại của Mỹ tại tây Thái Bình Dương, nơi có căn cứ quân sự của Mỹ. Trump đưa ra cảnh báo mạnh mẽ với Triều Tiên, tuyên bố nước này sẽ phải hứng chịu "lửa và thịnh nộ mà thế giới chưa từng thấy" nếu còn tiếp tục đe dọa Mỹ. Những tuyên bố của ông gây lo ngại rằng Mỹ sẽ sử dụng phương án quân sự với Triều Tiên mặc dù các quan chức như ngoại trưởng hay bộ trưởng quốc phòng đều nhấn mạnh Washington ưu tiên giải pháp ngoại giao.
Trump gọi Kim Jong-un là “người tên lửa” sau khi Triều Tiên thử hạt nhân lần thứ 6 vào tháng 9/2017.Tại bài phát biểu đầu tiên của mình trước Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, ông Trump đe dọa "hủy diệt hoàn Triều Tiên" nếu họ tiếp tục thách thức giới hạn của Mỹ.
Hai tháng sau, Triều Tiên tiếp tục thử ICBM mới có thể vươn đến lục địa Mỹ. Hành động khiêu khích này được đánh giá là có thể dẫn tới những hệ lụy khó lường, đặc biệt là nguy cơ Trump quyết định tung đòn tấn công phủ đầu vào Triều Tiên.
Chiến tranh dường như cận kề…
Tuy nhiên, mọi điều thay đổi vào tháng 2/2018, trong bài phát biểu mừng năm mới âm lịch, Kim Jong-un thể hiện mong muốn giảm căng thẳng và xích lại gần Hàn Quốc. Triều Tiên cử phái đoàn tham gia Thế vận hội Mùa đông được tổ chức tại Pyeongchang, Hàn Quốc. Người nhà họ Kim đầu tiên, em gái Kim Jong-un, Kim Yo-jong, đến Hàn Quốc sau khi Chiến tranh Triều Tiên kết thúc năm 1953. Quan hệ liên Triều đang ấm dần lên.
Bước ngoặt đáng chú ý khi Bình Nhưỡng chuyển lời mời và đề nghị về một cuộc gặp với ông Trump qua quan chức Hàn Quốc.
Tổng thống Trump trong một hành động bất ngờ, nhanh chóng chấp nhận lời mời dù nhấn mạnh Mỹ vẫn duy trì chính sách gây áp lực tối đa với Bình Nhưỡng thông qua các lệnh trừng phạt cho đến khi hai bên đạt được thỏa thuận.
Ngoại trường Mỹ được đề cử Mike Pompeo có chuyến thăm bí mật đến Bình Nhưỡng trước thềm cuộc gặp thượng đỉnh liên Triều.
Ngày 21/4, Kim Jong-un tuyên bố dừng thử nghiệm tên lửa, hạt nhân, đánh sập bãi thử hạt nhân và tập trung vào phát triển kinh tế. Hội nghị thượng đỉnh liên Triều diễn ra với kết quả ngoài mong đợi.
Ông Trump không tiếc lời ca ngợi Kim Jong-un và những thiện chí của ông ấy, đồng thời thể hiện bản thân “nóng lòng” gặp mặt nhà lãnh đạo trẻ của Triều Tiên.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo ngày 9/5 đến Bình Nhưỡng gặp ông Kim Jong-un lần 2 và đạt được thành công ngoại giao khi Triều Tiên đồng ý thả ba tù nhân Mỹ. Khác với những ngôn từ gay gắt trước đây, Trump dùng những từ có cánh để nói về Kim Jong-un, gọi ông là "người rất đáng kính trọng" và cảm ơn ông về việc trao trả công dân. Ngày 10/5, Nhà Trắng công bố cuộc họp thượng đỉnh lịch sử sẽ diễn ra vào ngày 12/6 tại Singapore.
Khi không khí chuẩn bị cho cuộc gặp lịch sử tại Singapore đang diễn ra khẩn trương, Triều Tiên bất ngờ dọa rút khỏi hội nghĩ do Mỹ - Hàn vẫn tổ chức tập trận chung và đặc biệt Bình Nhưỡng chỉ trích kịch liệt “mô hình Lybia” mà Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton muốn áp dụng với Triều Tiên.
Trump sau đó cố gắng xoa dịu Triều Tiên bằng cách tuyên bố sẽ không áp dụng mô hình Libya, hứa hẹn sẽ không lật đổ chính quyền Kim Jong-un, thậm chí sẽ giúp đỡ để ông Kim tiếp tục lãnh đạo một đất nước Triều Tiên có nền kinh tế phát triển tương đương Hàn Quốc. Tuy nhiên, Phó tổng thống Mỹ Mike Pence lại làm Triều Tiên tức giận khi đe dọa sẽ áp dụng mô hình Libya nếu Kim Jong-un không chấp nhận đi đến một thỏa thuận. Bình Nhưỡng chỉ trích ông Pence "ngu ngốc và thiếu suy nghĩ" đồng thời dọa xem xét lại cuộc họp Trump - Kim.
Ngày 24/5, Nhà Trắng công bố bức thư của Tổng thống Trump gửi nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un tuyên bố hủy cuộc gặp thượng đỉnh do "sự tức giận và thù địch công khai trong tuyên bố gần đây nhất" của Triều Tiên khiến hiện nay chưa phải là thời điểm thích hợp cho cuộc gặp mặt.
Tuy nhiên, chỉ một ngày sau, Trump lại nói rằng cuộc họp vẫn có thể diễn ra vào ngày 12/6, thậm chí nó có thể kéo dài hơn một ngày, rằng Mỹ đang đối thoại tốt đẹp với Triều Tiên.
Ông Trump thừa nhận Bình Nhưỡng đang "chơi trò chơi" và chính ông cũng làm vậy. "Ai cũng chơi cả mà, các bạn biết đấy", ông Trump nói với các phóng viên tại bãi cỏ trước Nhà Trắng, trước khi lên trực thăng tới dự một buổi lễ tại Học viện Hải quân.
Nhiều tiếng chỉ trích của lãnh đạo thế giới về quyết định thay đổi như chong chóng của ông Trump. Sự thất vọng có lẽ thể hiện rõ nhất ở Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in, bởi chỉ trước đó 1-2 ngày, ông Moon và ông Trump gặp nhau ở Washington còn bàn chi tiết về cuộc họp dự kiến tại Singapore. Vì những nỗ lực này ông Moon còn nhiệt tình ca ngợi Tổng thống Mỹ, nói rằng ông xứng đáng được giải Nobel Hòa bình.
Một đồng minh quan trọng khác của Mỹ là Thủ tướng Nhật Shinzo Abe đang trên đường tới Nga để gặp Tổng thống Nga Putin khi Trump công bố quyết định hủy họp với ông Kim. Các trợ lý của ông đã phải hối hả cố gắng bắt kịp tin tức mới sau khi ông Abe hạ cánh tại St. Petersburg.
Theo giới quan sát, hành động không nhất quán và liên tục gây bất ngờ, ngỡ ngàng của Trump có thể gây lo lắng cho các đồng minh khu vực coi Mỹ như một đối tác có thể bảo vệ họ không chỉ trước Triều Tiên mà còn trước sức mạnh ngày càng gia tăng của Trung Quốc.
Một số nhà phân tích cho rằng sự thay đổi liên tục của ông Trump về hội nghị thượng đỉnh với ông Kim có thể khiến việc giữ áp lực với Triều Tiên khó khăn. "Triều Tiên đã thoát ra khỏi áp lực tối đa và tôi không tin Trump có thể áp đặt lại", Gordon Flake, giám đốc điều hành của Trung tâm Perth USAsia tại Đại học Tây Australia, nói./.
Nam Khánh