Nghề mành trúc ở Sài Gòn chưa có người thừa kế
Từ những năm 1970, xã Tân Thông Hội và Phước Vĩnh An (H.Củ Chi) là nơi sản xuất mành trúc nổi tiếng ở Sài Gòn, sản phẩm được xuất sang nhiều quốc gia. Đến nay, nghề này đang dần mai một do khó tìm được đầu ra và những người kế thừa.
Hiện xã Tân Thông Hội và Phước Vĩnh An chỉ còn khoảng 5 cơ sở sản xuất mành trúc. Những người thợ chủ yếu đã lớn tuổi, người trẻ theo nghề rất hiếm, đó là một trong những lý do khiến nghề này đang mai một. Theo ông Diệp Thanh Văn (48 tuổi), người có 30 năm trong nghề, để hoàn thành một sản phẩm mành trúc phải trải qua nhiều công đoạn và đòi hỏi sự tỉ mỉ của người thợ. Nhiều thợ trẻ không bám lâu được bởi sự công phu của nghề này. Ông Nguyễn Hữu Bèn (47 tuổi), chủ một cơ sở sản xuất mành trúc, thì cho biết điều quan trọng nhất để duy trì được nghề là phải có đầu ra cho sản phẩm. Hiện thị trường chính của mành trúc Củ Chi là các nước Đông Âu. Đây là những thị trường khó tính, do đó việc đáp ứng đúng yêu cầu của họ là điều quyết định đến sự sống còn của nghề.
Nghề mành trúc ở huyện Củ Chi có từ trước năm 1975, tập trung nhiều ở xã Tân Thông Hội và Phước Vĩnh An. "Thời hoàng kim, có tới 54 cơ sở hợp tác xã làm nghề này để đáp ứng nhu cầu trang trí nhà cửa của Liên Xô (cũ) và các nước Đông Âu. Hiện nay, đơn hàng xuất khẩu đến nhiều nước hơn như Mỹ, Anh, Pháp, Nhật Bản, Trung Quốc…", ông Nguyễn Hữu Bèn, chủ cơ sở mành trúc có tiếng ở Củ Chi, nói.
Trung bình mỗi ngày, một người thợ có thể kiếm được 200.000 đồng từ việc gia công sản phẩm. "Nghề mành trúc có ưu điểm là tận dụng trong lúc nông nhàn, từ người già đến trẻ nhỏ đều có thể làm được các công đoạn đơn giản", bà Mai nói.
Người làm mành trúc hơn 40 năm, cho biết nguyên liệu trúc nhập chủ yếu từ tỉnh Tây Ninh. Những nhánh trúc tròn đều, được cạo sạch lớp lụa bên ngoài, rồi cắt thành từng đoạn nhỏ dài 6 cm, ngâm trong nước bồ hòn để chống mối mọt. Sau đó, trúc được phơi khô chừng hai nắng hoặc sấy.
Tùy theo yêu cầu khách hàng, mỗi mành trúc sẽ có số lượng dây và mẫu mã khác nhau, thông thường là 100 dây với chiều dài 2 m mỗi dây. "Trước đây, mẫu mã chủ yếu tranh phong cảnh đồng quê, ngày nay có mạng Internet nên khách hàng có nhiều lựa chọn hơn. Chúng tôi không am hiểu nhiều về hội họa, chủ yếu sơn vẽ dựa trên kinh nghiệm", ông Diệp Ân Văn, thợ làm lành trúc 42 năm, chia sẻ.
Ông Bèn cho hay, từ năm 1980 tới năm 2000 ở Củ Chi làm nghề mành trúc nhiều lắm, chủ yếu làm cho Liên Xô và Đông Âu. Thậm chí có thời điểm đỉnh cao một năm làm đến 4 triệu m2.
Cái quan trọng hiện tại để mà duy trì nghề là phải tìm được nhiều thị trường ổn định hơn nữa, để có thể duy trì việc cho thợ đều nếu không thì họ bỏ, ông Bèn chia sẻ
Nghề làm mành trúc truyền thống hiện tại giống như ông Bèn nói, đang lụi tàn. Thị trường thì vẫn luôn có nhưng có đáp ứng được hay không, có ai tiếp tục theo nghề này hay không chính điểm sống hay chết của nghề.
Hay nói cách khác, nghề mành trúc truyền thống tại Sài Gòn vẫn chưa có ai thừa kế.
|
Mành trúc được vẽ theo đơn đặt hàng của khách (Ảnh:TN) |
Những chuỗi ống trúc dài được người thợ xâu lại tỉ mỉ (Ảnh:TN) |
Em Hoàng Công Huy (16 tuổi) quê ở Nghệ An, một thợ trẻ hiếm hoi theo học nghề tại xưởng ông Nguyễn Hữu Bèn (Ảnh:TN) |
Tú Mai