Ông Trump đang “hủy hoại tiến trình hòa bình Trung Đông”
Các lãnh đạo Ả Rập cảnh báo việc Tổng thống Mỹ Donald Trump giữ ý định dời đại sứ quán Mỹ ở Israel từ Tel Aviv đến Jerusalem có nguy cơ hủy hoại nỗ lực hòa bình do Mỹ dẫn đầu và kéo theo bất ổn ở Trung Đông.
Nhà Trắng ngày 5/12 (giờ địa phương) ra thông báo cho biết Tổng thống Trump đã trao đổi với 5 nhà lãnh đạo các nước Trung Đông về "những quyết định liên quan đến vấn đề Jerusalem".
Jerusalem - trọng tâm xung đột dai dẳng giữa Israel và Palestine |
Trong cuộc điện đàm, Tổng thống Trump khẳng định với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, Tổng thống Palestin Mahmoud Abbas, Quốc vương Jordan Abdullah, Quốc vương Arabia Saudi Salman và Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah al-Sisi về cam kết của Mỹ trong việc thúc đẩy đàm phán hòa bình Israel - Palestine.
Tuy nhiên, ông Trump đã nói với các lãnh đạo Ả rập rằng ông vẫn giữ ý định dời đại sứ quán Mỹ ở Israel đến Jerusalem. Đây là quyết định chưa từng có trong chính sách của Mỹ nhiều thập niên qua và có nguy cơ gây chấn động Trung Đông.
Dư luận phản đối
Ngay sau thông tin từ Nhà Trắng đươc phát đi, người phát ngôn Liên hợp quốc Stephane Dujarric cho biết Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres phản đối mọi hành động đơn phương liên quan đến thành phố Jerusalem có thể gây ảnh hưởng tới giải pháp hai nhà nước cho cuộc xung đột Israel-Palestine.
Theo ông Stephane Dujarric, vấn đề quy chế cuối cùng của Jerusalem phải được giải quyết thông qua đối thoại trực tiếp giữa Israel và Palestine dựa trên các nghị quyết có liên quan của Hội đồng Bảo an LHQ.
Palestine lên tiếng phản đối việc Mỹ cân nhắc dời đại sứ quán Mỹ tới Jerusalem, đồng thời cảnh báo hành động này có thể làm tổn hại nghiêm trọng đến tiến trình hòa bình do Washington dẫn đầu. Người phát ngôn của Tổng thống Palestine tuyên bố, việc Mỹ di dời đại sứ quán là không thể chấp nhận được với người dân Palestine.
Về phần mình, Quốc vương Jordan Abdullah II cho biết, ông đã cảnh báo với ông Trump rằng việc chuyển đại sứ quán tới Jerusalem sẽ cản trở tiến trình hòa bình giữa Israel và Palestin, và kích động mâu thuẫn giữa cộng đồng người Hồi giáo và Thiên chúa giáo. Quốc vương Jordan nhấn mạnh rằng, quyết định này cũng gây tổn hại đến hòa bình và an ninh của khu vực.
Cùng ngày, Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah el-Sisi hối thúc Mỹ tránh các biện pháp làm thay đổi quy chế của thành phố Jerusalem.
Quốc vương Ả Rập Saudi Salman Bin Abdulaziz Al Saud cũng cảnh báo việc Mỹ di dời ĐSQ tới Jerusalem trước khi đạt được một thỏa thuận hòa bình lâu dài sẽ khiến cộng đồng Hồi giáo giận dữ.
Quốc vương Maroc Mohammed VI có chung quan điểm với người đồng cấp Ả Rập Saudi. Ông đã bày tỏ sự quan ngại của cá nhân ông cũng như của cộng đồng Hồi giáo và các nước Ả Rập về việc Mỹ công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel.
Trong khi đó, Lãnh đạo Tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei chỉ trích việc Mỹ có kế hoạch di dời Đại sứ quán tới Jerusalem là không có giá trị pháp lý.
Văn phòng báo chí Điện Kremlin cho biết, phát biểu với người đồng cấp Palestine Mahmoud Abbas trong cuộc điện đàm hôm 5/12, Tổng thống Nga Vladimir Putin khẳng định rằng, Moscow ủng hộ việc nối lại ngay lập tức các cuộc đàm phán trực tiếp giữa Israel và Palestine về tất cả các vấn đề nổi cộm, trong đó có vấn đề quy chế của Jerusalem.
Jerusalem – mấu chốt vấn đề hòa bình Trung Đông
Vấn đề Jerusalem chính là trọng tâm của xung đột dai dẳng giữa Israel và Palestine. Nếu như Israel nhận được sự hậu thuẫn của Mỹ thì Palestine lại nhận được sự ủng hộ của toàn bộ phần còn lại của thế giới Ả Rập và Hồi giáo.
Thành phố Jerusalem, đặc biệt là vùng Đông Jerusalem, là nơi quy tụ của nhiều địa điểm linh thiêng với 3 tôn giáo: Do Thái, Hồi giáo và Thiên chúa giáo.
Jordan từng chiếm đóng Đông Jerusalem, nhưng sau đó quyền quản lý rơi về tay chính quyền Israel sau chiến tranh Trung Đông giữa Israel và thế giới Arab vào năm 1967. Kể từ đó, Israel xem cả thành phố này là thủ đô không thể chia tách của họ.
Trong khi đó, phía Palestine tuyên bố Đông Jerusalem chính là thủ đô của nhà nước tương lai. Thỏa thuận hòa bình Israel - Palestine 1993 nhấn mạnh quy chế cuối cùng của thành phố này sẽ được thảo luận ở giai đoạn cuối của các cuộc hòa đàm.
Chủ quyền của Israel với Jerusalem chưa bao giờ được cộng đồng quốc tế thừa nhận; dù phần lớn trụ sở đầu não của Israel gồm tòa nhà quốc hội, dinh tổng thống, văn phòng thủ tướng và các bộ, ngành... đều đặt ở Jerusalem. Tất cả các quốc gia, bao gồm Mỹ, đều đặt tòa đại sứ quán ở Tel Aviv.
Tuy nhiên, Israel vẫn tiến hành xây dựng hàng chục khu tái định cư làm nơi ở cho khoảng 200.000 người Do Thái ở Đông Jerusalem. Hành động này của Israel luôn bị Palestine và cộng đồng quốc tế lên án, vì theo luật pháp quốc tế đây là hoạt động phi pháp./.
PV