Nâng cao vai trò lãnh đạo, quản lý báo chí ở nước ta trong giai đoạn hiện nay
Để báo chí thực sự là công cụ làm công tác tư tưởng của Đảng và nhà nước, một trong những vấn đề đặt ra là phát triển đi đôi với quản lý, quy hoạch trên cơ sở pháp luật.
Hình minh họa |
Trong những năm qua, dưới dự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước hoạt động báo chí của nước ta đã có nhiều khởi sắc và phát triển rõ nét. Tuy nhiên, do sự tác động của cơ chế thị trường, sự biến động nhanh chóng của tình hình thế giới, nên công tác quản lý hoạt động báo chí còn bộc lộ nhiều khiếm khuyết như chưa có cơ chế phù hợp, luật báo chí chậm được sửa đổi và chưa được thực thi hiệu quả, hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát chưa được tiến hành thường xuyên, việc xử lý các sai phạm chưa được thực hiện nghiêm túc… chính những yếu kém ấy đã làm xuất hiện tình trạng “thương mại hóa” báo chí, xa rời tôn chỉ, mục đích ở một số cơ quan báo chí. Thậm chí một số tờ báo còn chạy theo lợi nhuận, chạy theo thị hiếu tầm thường, đưa tin bài giật gân câu khách, làm lộ bí mật quốc gia, trách nhiệm, đạo đức nhà báo bị giảm sút.
Các thế lực thù địch với Việt Nam luôn tìm cách lợi dụng những khó khăn, diễn biến phức tạp của tình hình trong nước và quốc tế để chống phá ta trên mặt trận tư tưởng, lý luận thông qua các phương tiện thông tin đại chúng. Đặc biệt, chúng luôn lợi dụng những sơ hở, những yếu kém của báo chí để khai thác tấn công, chống phá sự nghiệp cách mạng xã hội chủ nghĩa ở nước ta.
Trong giai đoạn mới của cách mạng, công tác lãnh đạo và quản lý báo chí của Đảng và Nhà nước là hết sức cần thiết và cấp bách. Để nâng cao hiệu quả trong công tác này trong thời gian tới cần tập trung thực hiện một số mặt giải pháp sau:
Một là, báo chí - truyền thông ở nước ta đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng. Vì vậy, song song với các quy định pháp luật cần xây dựng và hoàn chỉnh các quy chế lãnh đạo của các tổ chức đảng đối với hoạt động báo chí - truyền thông, chi tiết hóa các quy định và kỷ luật trong Đảng đối với các sai lầm, khuyết điểm của đảng viên làm công việc báo chí - truyền thông.
Hai là, tăng cường sự lãnh đạo, quản lý của Đảng và Nhà nước theo phương châm phát triển đi đôi với quản lý tốt. Phát triển toàn diện báo chí mà trọng tâm là nâng cao chất lượng tư tưởng, chính trị, văn hoá, khoa học. Đổi mới nghiệp vụ truyền thông, hình thức trình bày, in ấn theo hướng từng bước hiện đại hoá, quan tâm hàng đầu tới chất lượng và hiệu quả.
Ba là, tăng cường "pháp trị" trong quản lý báo chí - truyền thông. Ở đây ý nói đến việc chỉ đạo, lãnh đạo, nắm giữ hoạt động báo chí - truyền thông thông qua các công cụ luật pháp. Điều này hoàn toàn không có nghĩa giảm nhẹ sự chỉ đạo chính trị thường xuyên với hoạt động báo chí - truyền thông. Các công cụ pháp lý không thể thay thế chỉ đạo chính trị, nhưng là công cụ chủ yếu, cơ bản của lãnh đạo chính trị đối với báo chí - truyền thông trong bối cảnh mở rộng dân chủ xã hội chủ nghĩa trong lĩnh vực ngôn luận.
Hoàn chỉnh các quy định luật pháp không những mang lại thuận lợi cho người quản lý, mà còn thuận lợi cho bản thân hoạt động bị quản lý, bởi có sự minh bạch trong xử lý các vấn đề của hoạt động đó. Khi đó sự chỉ đạo báo chí sẽ chủ động hơn, chủ yếu là định hướng, cung cấp thông tin, phát huy năng lực sáng tạo của báo chí
Cơ quan báo chí ngoài việc kiểm tra, giám sát còn phải làm cho nhà báo tự ý thức về mỗi việc mình làm, tự giác chấp hành các quy định về nghề nghiệp, nêu cao ý thức chính trị, đạo đức của người làm báo. Các cơ quan quản lý Nhà nước về báo chí phải thường xuyên uốn nắn nhắc nhở các cơ quan báo chí tăng cường hơn nữa việc quản lý đội ngũ và các hoạt động về nghề báo.
Năm là, trước bối cảnh và tình hình chính trị phức tạp trên thế giới, khu vực và trong nước, cuộc đấu tranh trên mặt trận thông tin ngày càng quyết liệt, các cấp quản lý, lãnh đạo báo chí cần chú ý trong việc nắm bắt tình hình, dự báo các hoạt động trong nước và thế giới giúp cơ quan báo chí có điều kiện giữ đúng định hướng thông tin.
Sáu là, cần xây dựng một số tập đoàn báo chí - truyền thông nhà nước mạnh. Mạnh cả về con người, cả về kinh tế, kỹ thuật. Các tập đoàn mạnh này sẽ đáp ứng phần cơ bản nhu cầu chính đáng về thông tin của xã hội. Các cơ quan chủ quản của cơ quan báo chí phải có sự chỉ đạo chặt chẽ, đồng thời phải đầu tư thích đáng, tài trợ cho tờ báo của mình có đủ điều kiện làm việc, không phải lo xoay sở kiếm tiền bằng mọi cách. Cần phải nhanh chóng xây dựng một loạt những quan điểm cơ bản cho phù hợp với tình hình mới, ban hành những văn bản dưới luật và một số chế độ chính sách để tạo động lực thúc đẩy nâng cao chất lượng báo chí như: chế độ tiền lương, chế độ nhuận bút, chính sách giá v.v…
Bảy là, cơ quan quản lý Nhà nước cần phải thường xuyên kiểm tra, giám sát các cơ quan báo chí thực hiện Luật báo chí và Luật xuất bản, phải làm tham mưu cho cấp uỷ Đảng chính quyền về những vấn đề mới nảy sinh để có biện pháp xử lý kịp thời, phải kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm quy định về thông tin, xa rời tôn chỉ mục đích của các cơ quan báo chí. Cơ quan chủ quản báo chí cần nâng cao trách nhiệm quản lý của mình. Nâng cao ý thức trách nhiệm và vai trò của người làm báo và của mỗi cơ quan báo chí trong việc thực hiện đường lối thông tin báo chí của Đảng.
Tám là, Đổi mới, nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng, tuyển chọn đội ngũ phóng viên, biên tập viên, lãnh đạo báo chí. Trao quyền tự chủ cho các trường, các cơ sở đào tạo đội ngũ cán bộ, phóng viên; tăng cường hợp tác quốc tế trong giáo dục, đào tạo; tổ chức thi tuyển sinh viên phải có năng khiếu, có tố chất làm báo, tránh lãng phí; cho ra lò những phóng viên có phẩm chất và lập trường chính trị vững vàng, trình độ nghiệp vụ giỏi.
Tóm lại: Đảng lãnh đạo hoạt động báo chí ở Việt Nam là một tất yếu mang tính lịch sử - xã hội và vấn đề Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lí hoạt động báo chí là gắn chặt với nhau, không tách rời nhau. Đó là trụ cột chính đảm bảo báo chí nước ta hoạt động đúng định hướng tư tưởng chính trị, phụng sự dân tộc, phục vụ nhân dân. Trong giai đoạn mới, đòi hỏi những người cầm bút chân chính cần nỗ lực phấn đấu hết mình vì một nền báo chí cách mạng, phục vụ ngày một tốt hơn nhu cầu thông tin, tuyên truyền, góp phần vào sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ đổi mới và hội nhập, phát triển./.
Nguyễn Xuân Huy