Bà Rịa – Vũng Tàu: Kỳ lạ đất người dân cho mượn tạm thời bỗng nhiên bị thu hồi vĩnh viễn
Vừa qua, Báo điện tử Tầm Nhìn tiếp tục nhận được sự kêu cứu của bà con nông dân 2 xã Châu Pha và xã Sông Xoài (huyện Tân Thành, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu) về việc đất của họ nằm trong diện đất mượn tạm thời để giao cho Ban quản lý dự án Thủy lợi 416 (BQLDATL 416) xây dựng công trình thủy lợi hồ chứa nước Đá Đen. Tuy nhiên, sau khi dự án này hoàn thành, phần đất mà họ cho mượn tạm thời ấy bỗng nhiên trở thành đất bị thu hồi vĩnh viễn, khiến các hộ dân nơi đây rơi vào cảnh khó khăn khốn cùng, không có đất để canh tác, sản xuất, cuộc sống của họ rơi vào cảnh bế tắc, lận đận suốt bao nhiêu năm vẫn chưa hề được giải quyết thỏa đáng.
Cụ thể, “Công trình hồ chứa nước Đá Đen thuộc huyện Tân Thành – Châu Đức (tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu) được đền bù giải tỏa theo nghị định 90CP ngày 17/8/1994 của Thủ tướng Chính phủ.
Công trình hồ chứa nước Đá Đen. |
Ngày 15/02/2000, Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định số 430/QĐ-TTg về việc giao đất Ban quản lý dự án Thủy lợi 416 (BQLDATL 416) để xây dựng công trình thủy lợi Hồ chứa nước Đá Đen. Theo quyết định này thì có 8.327.705m2 đất thuộc huyện Tân Thành và Châu Đức được thu hồi, trong đó có 111.200m2 đất của 27 hộ dân được thu hồi và sử dụng tạm thời trong thời gian thi công để sử dụng cho việc xây dựng khu công trình đầu mối. Phần đất thu hồi và sử dụng tạm thời này được xác định là phần đất không được thu hồi giải tỏa vĩnh viễn mà chỉ bị thu hồi tạm thời trong thời gian thi công.
Ông Nguyễn Lệ (trú tại ấp Sông Xoài 2, xã Làng Lớn, huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu) cho hay: “Trước kia tui có trong hồ đá đen của tui là 18000m2. Năm 1997 khi công trình hồ đá đen thi công thì tôi mất vĩnh viễn 14000m2 đất, còn lại 3926m2 đưa vào đất mượn tạm thời để cho công trình 416 xây dựng lán trại cho công nhân ở, bãi xe bãi đồ, khi công trình đã xong thì tui xuống tỉnh tui đòi thì tỉnh trả lời đất ở đây thuôc đất thu hồi vĩnh viễn luôn chứ không phải là đất mượn tạm, thời đó đưa vào đền bù rồi đã đền bù xong mà trong biên bản kiểm kê của tôi, tôi chỉ nhận 3926m2 tui chỉ nhận dc 3tr mấy thiệt hại về đất khi mà công trình mượn của chúng tôi, tháng 4 tui vô trồng bắp mấy ông vô cưỡng chế, mấy ông lấy trồng cây lâm nghiệp.”
Ông Nguyễn Lệ, trú tại ấp Sông Xoài 2, xã Làng Lớn, huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. |
Ngày 25/4/1997, BQLDATL 416 (Chủ đầu tư của dự án) đã có công văn số 80CV/BQLDA416 về việc đền bù đối với đất sử dụng tạm thời nói trên gửi cho UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Công văn trả lời số 1166/CV.UBT ngày 06/5/1997 nêu rõ “Đối với diện tích đất được thu hồi và sử dụng tạm thời cho việc xây dựng khu công trình đầu mối hồ chứa nước Đá Đen, nếu các hộ sử dụng đất hợp pháp yêu cầu được đền bù vĩnh viễn thì cho phép áp dụng mức đền bù như trường hợp bị thu hồi vĩnh viễn.”
Mặc dù các hộ dân thuộc diện này không có yêu cầu được đền bù vĩnh viễn, nhưng BQLDATL 416 đã tự ý đưa phần đất mượn tạm thời này vào đền bù vĩnh viễn?
Bà Nguyễn Thị Mười (vợ của ông Đổ Bảy): “Tôi có 23000m2 đất nhà nước mượn, mất vĩnh viễn là một mẫu 10000m2, còn lại là 13000 mượn tạm thời đến nay là 21 năm, bắt đầu xong công trình là trả lại cho dân, qua 2003 công trình đã xong qua đòi bên công trình trả lại cho các bác thì bác vẫn làm miết từ 17 năm nay, nhưng cứ đưa đơn lấy đất lại, đưa ra huyện huyện đưa xuống tỉnh tỉnh cứ dời miết từ từ xây bờ bao rồi trả lại, nhưng không thấy trả, các bác cứ đưa đơn miết 17 năm nay mà cũng không thấy trả. Cho nên thời gian làm vừa bác trồng chàm cũng 2 năm mà đem nó ủi nó nói là cưỡng chế, nó đưa giấy chưa được 3 ngày là nó tới nó ủi thôi, nó kêu họp các bác không chịu, đất của bọn tui là bọn tui làm thôi chết sống cũng nằm trên miếng đất đây chư không giao cho ai hết. Bởi vì mượn chưa trả cho dân, tại sao lấy xâm phạm đất của dân.”
Hiện nay, hồ Đá Đen đã được xây dựng tường bao bảo vệ kiên cố và ngăn cách với khu dân cư, khu đất mượn tạm bằng tường bao và đường nhựa giao thông, không liên quan gì đến công tác vận hành, bảo vệ và khai thác công trình. Vì vậy, theo bức xúc của người dân, việc BQL hồ Đá Đen tự nhận là đất của mình, trong khi không có bất cứ văn bản nào chứng minh là điều hoàn toàn phi lý, trái ngược với pháp luật hiện hành?
Theo hướng dẫn tại thông tư số 07/TT/LBTL-ĐC ngày 13/9/1995 của Liên Bộ Thủy lợi, Tổng cục Địa chính thì đất thủy lợi là hồ chứa nước, đê đập, kênh mương, trạm quản lý khai thác gắn liền bờ, vì vậy phần đất mượn tạm nói trên không thuộc đất công trình thủy lợi.
Cũng theo hướng dẫn tại thông tư này, đối với phần đất mượn tạm, sau khi mượn tạm để sử dụng vào mục đích xây dựng công trình thủy lợi hoàn thành, chủ đầu tư công trình thủy lợi phải thực hiện công tác phục hồi chức năng sử dụng đất trước khi giao trả. Tuy nhiên, BQLDATL 416 không hề tuân thủ điều này, hiện nay phần đất mượn tạm vẫn bị để lại ao hồ nham nhở, mặt đất lồi lõm, gạch đá vật liệu xây dựng ngổn ngang bừa bãi khiến bà con nông dân canh tác khó khăn.
Hơn nữa, BQLDATL 416 sau khi thời gian mượn tạm đất từ tay bà con nông dân kết thúc, lại làm thủ tục bàn giao, trả đất cho UBND huyện Tân Thành?
Đến ngày 5/4/2017, UBND xã Sông Xoài ra thông báo số 13/TB-UBND và Trung tâm Quản lý Khai thác Công trình Thủy lợi ra thông báo số 115/TTTL-QL, yêu cầu các hộ dân thu dọn hoa màu, cây ăn trái để trả lại mặt bằng cho Trung tâm Quản lý Khai thác Công trình Thủy lợi thực hiện dự án trồng rừng. Vụ việc này không được người dân đồng tình chấp thuận, vì theo họ, diện tích đất được yêu cầu bàn giao nói trên hiện đang còn thuộc diện đang tranh chấp, không thuộc thẩm quyền của Trung tâm Quản lý Khai thác Công trình Thủy lợi, vì đơn vị này không hề chứng minh được quyền lợi của mình trên diện tích đất này.
Ông Nguyễn Thi, trú tại xã Kim Long, huyện châu Đức, tỉnh Bà Rịa - Vũng tàu. |
Ông Nguyễn Thi (trú tại xã Kim Long, huyện châu Đức, tỉnh Bà Rịa - Vũng tàu):“Tổng diện tích đất của tôi ở hồ đá đen là 20000m2 nhưng mà có điều là nhà nước trưng dụng hết là 13340m2, còn lại 6570m2 mà đưa vào đất mượn khi công trình hoàn chỉnh hứa là trả, nhưng đến UBND tỉnh nhiều lần cứ hứa để xây dựng bao xong trả lại cho dân cuối cùng đến nay cũng không trả. Bây giờ là bị cưỡng chế, nay mục đích của tui nhờ trên giúp đỡ cho bà con những nỗi oan đó, cái thiệt thòi trên đất mượn. Chúng tôi nhận đồng tiền mấy triệu đó coi như thiệt hại đất không trồng được, sau khi hoàn chỉnh rồi cũng không trả lại, mà bây giờ còn xây nhà kiên cố lên đó nữa. Nay yêu cầu pháp luật xem xét giải quyết cho bà con chúng tôi, bởi vì người dân khổ đang sống trên miếng đất mà đất bị cưỡng chế thì cũng khó lòng.
Mươn tính đến nay là 21 năm rồi mà bắt đầu công trình xong mình đi đòi, đòi thì không trả.
Kết thúc 2007 là bàn giao hợp đồng, nhưng lúc đó ông có hứa khi công trình đã xong trên mặt bằng là ổng xách bản đồ tới là ổng cắt cổ phần hết, rồi là ổng trả nhưng trái lại là ổng không trả, mà giờ ổng đưa vào đất công, ổng nói là bà con lấn chiếm.”
Báo điện tử Tầm Nhìn sẽ vào cuộc để làm rõ sự việc.
Nhóm PV Điều tra.