Tác động từ chiến tranh thương mại Mỹ - Trung
Cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ không có bên nào chiến thắng mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến thương mại và kinh tế toàn cầu.
Ngày 6/7, Mỹ và Trung Quốc chính thức bước vào "cuộc chiến thương mại lớn nhất lịch sử kinh tế" khi áp các mức thuế mới lên hàng chục tỷ đôla hàng hóa nhập khẩu từ mỗi bên.
Danh sách các sản phẩm mới nhất của Trung Quốc bị Mỹ áp thuế bao gồm 1.102 sản phẩm với giá trị nhập khẩu 50 tỷ USD. Nhìn chung các mặt hàng bị ảnh hưởng nặng nề nhất là máy móc, thiết bị cơ khí, thiết bị điện, tạp phẩm và xe cộ, máy bay.
Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung không chỉ tác động tiêu cực đến hai nước mà cả thương mại và kinh tế toàn cầu |
Về phía Trung Quốc, bắt đầu áp đặt mức thuế 25% cho 545 loại sản phẩm của Mỹ trị giá 34 tỷ USD bao gồm đậu tương, thịt bò, rượu whisky và xe off-road kể từ ngày 6/7. Trung Quốc cũng đe doạ áp thuế cao hơn đối với 16 tỷ USD xuất khẩu của Mỹ, nhắm vào các hàng hoá năng lượng như than đá và dầu thô…
Đồng thời với động thái với Trung Quốc, Mỹ cũng đã áp dụng thuế nhập khẩu 25% vứi thép và 10% với nhôm đối với một số đồng minh là Canada, Mexico và EU từ ngày 1/6/2018. Đồng thời, Mỹ cũng nhận lại sự đáp trả tương xứng từ các đối tác trên.
Nhưng vậy, điều không mong muốn là một cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, đã xảy ra.
Tổng Giám đốc IMF Christine Lagarde khẳng định, sẽ “không có bên nào thắng cuộc trong chiến tranh thương mại” mà các biện pháp trả đũa thương mại sẽ chỉ khiến cả hai bên “cùng thua”. Điều này, theo người đứng đầu định chế toàn cầu này, sẽ dẫn tới hậu quả kinh tế nghiêm trọng đối với kinh tế Mỹ, Trung Quốc lẫn toàn cầu, trong đó có việc đẩy lạm phát lên cao, làm suy yếu lòng tin và khiến các doanh nghiệp hoãn đầu tư.
Trước đó, lo lắng về cuộc chiến thương mại với Trung Quốc cũng như nhiều quốc gia khác, Phòng Thương mại Mỹ bắt đầu phát động chiến dịch phản đối các chính sách thuế thương mại của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Phòng Thương mại Mỹ thậm chí còn cho rằng ông Donald Trump châm ngòi cho cuộc chiến thương mại toàn cầu, có thể tác động đến chính “túi tiền” của người Mỹ.
Thậm chí, một loạt doanh nghiệp lớn của Mỹ đã chịu ảnh hưởng tiêu cực từ nhiều ngày qua trước nỗi lo nguy cơ một cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung, Mỹ - các nước nổ ra.
Harley-Davidson Inc., công ty mang tính biểu tượng của Mỹ nằm trong số những công ty bị ảnh hưởng. Các nhà sản xuất xe cho biết: họ có thể chuyển hoạt động sản xuất ra khỏi nước Mỹ nhằm tránh thuế của EU.
Các doanh nghiệp Mỹ từ Apple Inc., Walmart Inc. đến General Motors Co. đều đang hoạt động mạnh ở Trung Quốc. Đó có thể là đối tượng bị trả đũa của Chủ tịch Tập Cận Bình bằng cách làm chậm quá trình thông quan, thanh tra thuế và tăng cường giám sát.
Thiệt hại kinh tế sẽ phụ thuộc vào mức độ xung đột. Nếu Mỹ và Trung Quốc hạ nhiệt sau những động thái đầu tiên, tác động đối với nền kinh tế của họ sẽ rất khiêm tốn.
Các nhà kinh tế cho rằng trong cuộc chiến thương mại toàn diện mà Mỹ đánh thuế 10% với các quốc gia khác và họ đáp trả, tăng trưởng của Mỹ sẽ giảm 0,8% vào năm 2020.
Nguy cơ gây ảnh hưởng sâu rộng cũng là điều mà Giáo sư Ann Lee, một chuyên gia về quan hệ kinh tế Mỹ - Trung và là cây bút bình luận trên các đơn vị truyền thông hàng đầu thế giới, đặt ra khi trả lời Thanh Niên. Bà Lee dự báo: “Cuộc chiến thương mại không chỉ dẫn đến kết quả đáng lo ngại cho Mỹ hay Trung Quốc, mà còn ảnh hưởng đến phần còn lại của thế giới. Đó là vì bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay khiến cho các nước đều có liên quan trong chuỗi cung ứng chung”.
Cụ thể hơn, Giáo sư Lee chỉ ra: “Việc giá cả tăng đột ngột sẽ tạo cú sốc dây chuyền trên chuỗi cung ứng. Hậu quả của cú sốc này là lợi nhuận suy giảm, nhiều doanh nghiệp không đủ khả năng đáp ứng cho chi phí, nên thậm chí sa thải bớt nhân sự, cắt giảm mức lương. Không chỉ vậy, người tiêu dùng ở nhiều nước sẽ đối mặt nguy cơ vật giá leo thang, gây ra lạm phát tăng cao. Thực tế, chiến tranh thương mại không hề giống như những gì Tổng thống Mỹ Donald Trump hứa hẹn là “tốt cho doanh nghiệp và người lao động. Khu vực ASEAN nói riêng và thế giới nói chung sẽ bị tác động mạnh mẽ bởi cuộc chiến thương mại này”.
Các thị trường chứng khoán châu Á cũng trở thành nạn nhân của cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung.
Các cổ phiếu Trung Quốc đã giảm sâu trong những tuần gần đây, khi nhà đầu tư lo ngại về chiến tranh thương mại cùng khả năng kiểm soát nợ của Trung Quốc.
Cả thị trường chứng khoán châu Á, Thượng Hải, Tokyo thậm chí cả TP.HCM - đều bị tổn thương trước thời điểm Mỹ bắt đầu áp thuế lên 34 tỷ USD hàng nhập khẩu Trung Quốc.
Tổng cộng, 9 trên 10 chỉ số chứng khoán giảm mạnh nhất thế giới trong tuần vừa qua đều nằm ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. Chỉ số Hang Seng và Shanghai giảm ít nhất 4% vào cuối ngày 5/7.
Trong vòng một tháng, hơn 2,7 nghìn tỷ USD giá trị vốn chủ sở hữu châu Á đã bốc hơi khi cổ phiếu trên sàn Thượng Hải bước vào suy thoái và nhà đầu tư nước ngoài rút lui khỏi thị trường chứng khoán này với những lo ngại về xung đột thương mại ngày càng tăng.
Chỉ số MSCI châu Á - Thái Bình Dương đã mất 13% từ mức cao nhất trong tháng 1, chốt phiên giao dịch ngày 5/7 ở mức thấp nhất kể từ tháng 10/2017.
Với Việt Nam, các chuyên gia cho rằng Việt Nam sẽ chịu tác động hai chiều từ cuộc chiến này.
Theo các chuyên gia, về mặt tích cực, Việt Nam sẽ có thêm cơ hội xâm nhập thị trường Mỹ nếu hàng xuất khẩu của Trung Quốc bị hạn chế. Tuy nhiên, tác động này không lớn do các sản phẩm Trung Quốc bị hạn chế xuất sang Mỹ lại không phải sản phẩm chủ lực của Việt Nam. Tương tự, cơ hội với thị trường Trung Quốc của chúng ta cũng không nhiều.
Về tác động tiêu cực, theo giới phân tích, tốc độ tăng trưởng chung toàn cầu bị giảm đi sẽ kéo theo nhu cầu về hàng xuất khẩu của Việt Nam cũng giảm. Nhất là khi chỉ ngoại trừ EU, còn lại, tất cả các đối tác thương mại lớn của Việt Nam đều bị ảnh hưởng tiêu cực.
Dự báo tốc độ tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam sẽ giảm 0,3 điểm % vào năm 2019 và thậm chí còn giảm mạnh hơn trong năm đỉnh điểm là 2021-2023. Tốc độ tăng nhập khẩu sẽ giảm khoảng 0,6 điểm %, phản ánh sản xuất của các doanh nghiệp, đặc biệt khu vực FDI bị ảnh hưởng./.
Nam Khánh