Đồng minh phương Tây nghi ngại về thượng đỉnh Trump – Putin
Những tín hiệu đầy lo ngại từ đồng minh châu Âu của Mỹ trước cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Nga, rằng Tổng thống Trump có thể nóng lòng muốn kết thân với đồng cấp Nga mà chấp nhận một số nhượng bộ trong cuộc họp.
Cả Nga và Mỹ đã xác nhận, cuộc gặp thượng đỉnh đầu tiên giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và đồng cấp Nga Vladimir Putin sẽ diễn ra ngày 16/7 tới tại thủ đô Helsinki của Phần Lan.
Theo lẽ thường, việc hai nhà lãnh đạo Nga và Mỹ gặp gỡ là điều không có gì phải băn khoăn, bởi các cuộc gặp như vậy đã diễn ra trong suốt nhiều thập kỷ qua. Có rất nhiều vấn đề quan trọng có thể sẽ được đưa vào nội dung đàm phán, từ vấn đề Ukraine, Syria, kiểm soát vũ khí, cho tới Triều Tiên…
Tổng thống Trump còn cho biết ông sẽ đề cập cáo buộc Nga can thiệp bầu cử Mỹ trong cuộc gặp sắp tới. Ông Trump nhiều lần khẳng định không "thông đồng" với giới chức Nga trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2016. Ông cũng chỉ trích cuộc điều tra cáo buộc mối liên hệ giữa chiến dịch tranh cử của ông với Nga là một “cuộc săn phù thủy”. Ông Trump cũng không hề “nhẹ tay” trong các đòn trừng phạt “qua lại” giữa Nga – Mỹ trong căng thẳng ngoại giao và thương mại giữa hai bên kể từ một năm trở lại đây.
Tổng thống Mỹ Donald Trump thường thích hành động "ngoài kịch bản" của các cố vấn trong khi đồng cấp Nga Vladimir Putin là một chính trị gia lão luyện. |
Tuy vậy, đồng minh châu Âu của Mỹ có nhiều lý do để lo ngại về cuộc gặp này, đặc biệt nhìn vào thượng đỉnh Mỹ - Triều mới diễn ra hồi đầu tháng, khi ông Trump bị cho là “cho đi rất nhiều nhưng nhận chẳng bao nhiêu” từ nhà lãnh đạo Kim Jong-un.
Có thể thấy rõ sự chia rẽ giữa Tổng thống Trump và lãnh đạo các nước G7 được phô bày trong hội nghị thượng đỉnh tổ chức tại Canada trước khi ông Trump đến Singapore cho cuộc gặp với nhà lãnh đạo Triều Tiên. Ngay từ đầu, Tổng thống Trump đã bày tỏ ý định không muốn tham gia, khi ông lên tiếng hỏi liệu ông có thực sự cần phải đến đó.
Buổi tối trước hôm xuất hành, Tổng thống Trump còn lên tài khoản Twitter chỉ trích người đồng cấp Pháp và Canada. Ông tới trễ, hủy một cuộc họp lên kế hoạch từ trước với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, và rời hội nghị sớm, bỏ lại các nhà lãnh đạo khác bàn về vấn đề đại dương và môi trường mà không có ông.
Trong khi đó, đang ở Quebec, ông Trump viết trên Twitter bày tỏ thái độ hào hứng trước điểm đến Singapore để gặp nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un.
Các nhà phân tích so sánh mong muốn gặp Putin của Trump giống như mong muốn đàm phán với Kim Jong-un. Kết quả cuộc họp, Trump - Kim tuyên bố hướng tới phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên nhưng không nêu chi tiết sẽ thực hiện quá trình này như thế nào. Trump còn tuyên bố hủy bỏ các cuộc tập trận quân sự chung với Hàn Quốc - điều mà Bình Nhưỡng mong muốn bấy lâu nay, khiến nhiều nhà phân tích đánh giá Trump đã cho nhiều hơn nhận và cảnh báo điều tương tự có thể xảy ra tại Phần Lan.
Đồng minh châu Âu của Mỹ còn lo ngại rằng, Trump có thể tiết lộ với Putin thông tin mật, phát đi tín hiệu cho thấy Mỹ sẵn sàng dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt, thể hiện rằng Mỹ không mặn mà với việc bảo vệ các đồng minh NATO ở Đông Âu hay hứa hẹn với Putin về các ưu đãi thương mại…
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo và các quan chức khác thường nhấn mạnh rằng chính quyền Trump đã cứng rắn hơn đối với Nga so với chính quyền Obama. Họ nhắc đến các biện pháp trừng phạt của Mỹ, việc cung cấp vũ khí cho quân đội Ukraine, trục xuất các nhà ngoại giao và lên án Nga về các cuộc tấn công mạng.
Tuy nhiên, việc Trump luôn miễn cưỡng chỉ trích Putin phần nào giảm nhẹ sức nặng của những biện pháp này. "Điều quan trọng là Tổng thống nói gì", R. Nicholas Burns, nhà ngoại giao từng làm việc trong chính quyền Clinton và George W. Bush, nói. "Những điều ông ấy nói hoàn toàn làm suy yếu chính sách. Giống như ông ấy không có quan điểm đồng điệu với chính quyền của mình".
Richard N. Haass, chủ tịch trung tâm Hội đồng Quan hệ đối ngoại, bình luận: "Các nhân viên chính quyền chỉ tập trung vào lời bài hát mà bỏ qua giai điệu. Một vài phần trong lời bài hát thì cứng rắn, nhưng giai điệu thì lại như tình ca".
Hơn nữa, giới quan sát còn chỉ ra rằng, ông Trump nhiều lần hành động “không theo kịch bản”, tức là ông Trump có thể sẽ có những nhượng bộ trong cuộc gặp riêng với ông Putin khi mà không có đội ngũ cố vấn bên cạnh. Ông Trump cũng từng được cho là đã phớt lờ lời khuyên của các cố vấn khi điện thoại chúc mừng Putin ngày ông tái cử nhiệm kỳ 4 Tổng thống Nga.
Gần đây đồng minh châu Âu của Mỹ càng thấy nhiều tín hiệu lo lắng hơn khi lãnh đạo Mỹ muốn tỏ ra thân thiết với lãnh đạo Nga. Tại hội nghị G-7, Trump nhấn mạnh rằng Putin cần phải được mời trở lại cuộc gặp của nhóm G-8. Ông Trump sau đó cũng nói với báo giới rằng việc Ukraine để mất Crimea là lỗi của Tổng thống Barack Obama, một bình luận như thể Putin là “vô tội”.
Thậm chí, Trump còn tự tin vào khả năng đàm phán của mình và mối quan hệ tốt đẹp với Putin tới mức tuyên bố trong cuộc trả lời phỏng vấn của Fox News gần đây rằng “nếu Vladimir Putin ngồi cạnh tôi, tôi sẽ hỏi ‘Liệu Ngài có thể giúp tôi một việc là rời khỏi Syria hay không? Liệu ngài có thể vì tôi mà rút quân khỏi Ukraine hay chăng”.
"Châu Âu lo sợ khi Trump ngồi vào bàn đàm phán với Nga khi họ không biết chiến lược của ông là gì", Daniel Fried, chuyên gia tại Hội đồng Đại Tây Dương, nhận định. "Khi Trump phớt lờ những lời chỉ trích trong nước để gặp Putin và có xu hướng ngưỡng mộ lãnh đạo này, điều đó khiến người ta bất an".
Trump đã ra lệnh ngừng các cuộc tập trận Mỹ - Hàn chỉ để đổi lấy lời cam kết không cụ thể của Kim Jong-un về "hướng tới phi hạt nhân hóa hoàn toàn". Trong hội nghị thượng đỉnh lần này, đối thủ của Trump là Putin, lãnh đạo lão luyện và có kinh nghiệm đàm phán hơn Kim Jong-un rất nhiều. Và vì thế, diễn biến và kết quả hội nghị ông Trump sẽ nhân nhượng đến mức nào là rất khó đoán định./.
Nam Khánh