Đi về đâu, Syria?
Ông Trump ca ngợi cuộc tấn công rạng sáng 14/4 đạt kết quả “không thể tốt hơn” nhưng thực tế có cứu giúp được người dân Syria vô tội và liệu có ngăn cản được Tổng thống Assad sử dụng vũ khí hóa học trong tương lai?
"Một cuộc tấn công được thực hiện hoàn hảo vào đêm qua. Cảm ơn Pháp và Anh vì sự khôn ngoan cũng như sức mạnh của quân đội tinh nhuệ của họ", Tổng thống Mỹ Donald Trump viết trên Twitter ngày 14/4.
"Không thể nào có kết quả tốt hơn được. Nhiệm vụ đã hoàn thành", ông ca ngợi đợt không kích vào 3 mục tiêu của Syria ngay trước bình minh ngày 14/4.
Syria sẽ đi về đâu hay vẫn chìm trong bất ổn, nội chiến, hoang tàn, nghèo đói và chết chóc? |
Mục tiêu cuộc không kích chớp nhoáng của liên quân Mỹ - Anh – Pháp với hơn 100 tên lửa là các cơ sở được cho là sản xuất vũ khí hóa học ở thủ đô Damascus và tỉnh Homs. Đây là lần thứ 2 Mỹ tấn công Syria trong cuộc nội chiến kéo dài 7 năm ở quốc gia Trung Đông này. Cả hai lần tấn công đều liên quan đến cáo buộc chính quyền Assad đã sử dụng khí sarin, loại chất độc thần kinh bị cấm sử dụng theo Công ước về Vũ khí Hóa học năm 1993.
Vụ tấn công bằng 59 tên lửa Tomahawk cũng do đương kim Tổng thống Donald Trump hạ lệnh một năm trước nhằm đáp trả cáo buộc chính quyền Damascus đã sử dụng vũ khí hóa học ở Khan Sheikhoun, đã không mang lại sự thay đổi gì tại thực địa. Và lần này là nhằm “dằn mặt” chính quyền Assad với cáo buộc gây ra hai vụ tấn công hóa học hôm 7/4 ở Douma.
Giới quan sát đặt câu hỏi, phải chăng Mỹ chỉ sẵn sàng sử dụng vũ lực khi khi ông Assad sử dụng vũ khí hóa học? Trong khi cuộc nội chiến 7 năm qua đã cướp đi sinh mạng của khoảng 500.000 người dân vô tội, đa số bởi vũ khí thông thường, Mỹ lại chần chừ không phản ứng? Trong bài phát biểu hôm 12/4, Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis cho rằng vũ khí hóa học khác với những loại vũ khí khác ở tính chất dã man của nó.
"Có những điều đơn giản là vượt qua lằn ranh và không thể dung thứ", ông Mattis nói.
Tuy nhiên đối với nhiều chuyên gia về chính trị học, lập luận cho rằng Mỹ chỉ can thiệp quân sự vào các hành vi vi phạm nhân quyền tùy thuộc vào cách thức giết người là hoàn toàn không vững chắc.
"Thật tồi tệ nếu chúng ta chỉ ngăn chặn một phương pháp giết trẻ em vô tội ở Syria mà không làm gì với những phương pháp khác", bà Mara Karlin, cựu quan chức cấp cao tại Lầu Năm Góc dưới thời Tổng thống Obama, nói.
Theo chuyên gia Pollock, cuộc tấn công của Washington vào Damascus chỉ nhằm mục đích thể hiện với công chúng rằng Mỹ đã làm gì đó nhằm cứu giúp người dân Syria vô tội.
"Không phải, 500.000 người đã chết, và chúng ta chẳng làm gì cả", ông nói.
Theo Washington Post, chưa rõ lệnh tấn công của Mỹ, Anh và Pháp có ngăn cản được Tổng thống Assad sử dụng vũ khí hóa học trong tương lai hay không trong bối cảnh ông này đang muốn củng cố chiến thắng của mình trong cuộc nội chiến Syria.
"Trên góc độ răn đe, tôi không nghĩ đây là lần tấn công cuối (bằng vũ khí hóa học). Nhà lãnh đạo Syria sẽ thách thức chúng ta, và chúng ta sẽ phải tiếp tục tấn công", cựu đại sứ Mỹ tại Syria Robert Ford cho biết.
Trong bài phát biểu mới đây, ông Trump khẳng định Mỹ sẽ duy trì các biện pháp đáp trả cho đến khi Tổng thống Assad ngừng sử dụng vũ khí hóa học.
Nhiều người ủng hộ cho rằng dù không thể ngăn cản ý định của Tổng thống Assad, chiến dịch tấn công cũng sẽ cho thấy quốc tế luôn giám sát việc sử dụng vũ khí hóa học và sẽ thúc đẩy lệnh cấm nghiên cứu phát triển loại vũ khí nguy hiểm này.
Giới quan sát cho rằng, thông điệp chính quyền Mỹ thể hiện trong đòn không kích vẫn chưa thực sự rõ ràng. Ông dường như chỉ muốn vạch ra "ranh giới đỏ" khi tuyên bố tấn công Syria chứ không phải thay đổi chế độ Damascus, trong khi Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc Nikki Haley lại khẳng định một khi ông Assad vẫn nắm quyền, sẽ không có giải pháp chính trị nào cho Syria.
Chính quyền Trump chưa đưa ra được kế hoạch bảo vệ dân thường Syria khỏi cuocj nội chiến cho dù trong giai đoạn tranh cử, ông Trump từng đề cập ý tưởng xây dựng "vùng an toàn" cho người dân Syria.
Tuy nhiên, kế hoạch này khó có thể trở thành hiện thực, do chúng đòi hỏi thành lập vùng cấm bay nhằm ngăn cản không quân Syria hoạt động. Điều này sẽ vấp phải khó khăn lớn khi không quân Nga triển khai nhiều tiêm kích và phi cơ hiện đại, hoạt động liên tục trên bầu trời Syria. Trong trường hợp xấu nhất, Moscow có thể tạo vùng cấm bay riêng, cản trở đáng kể hoạt động của Washington và các đồng minh.
Phía Mỹ đã tuyên bố kết thúc chiến dịch quân sự trên đất Syria sau cuộc tấn công chớp nhoáng. Phía Nga phản ứng gay gắt nhưng chỉ là những lời chỉ trích về cơ hội hòa bình ở Syria đã bị phá hỏng mà không có một kế hoạch quân sự cụ thể nào. Sự đối đầu trực tiếp Nga – Mỹ hầu như khó diễn ra.
Suy cho cùng, cuộc tấn công lần này của Mỹ, Anh và Pháp có thể chẳng tạo ra bất cứ thay đổi nào cho tình hình chiến sự tại Syria cũng như các khu vực lân cận. Trong khi đó, cơ hội hòa bình đã bị bỏ qua, Syria sẽ vẫn chìm trong bất ổn, nội chiến, hoang tàn, nghèo đói và chết chóc. Và đương nhiên, người gánh chịu những hậu quả này, vẫn là những người dân thường Syria vô tội./.
Hạnh Nhân