Nga - phương Tây: Ai hưởng lợi trong cuộc chiến ngoại giao?
Các nước châu Âu phụ thuộc rất lớn vào nguồn năng lượng Nga. Dù tham gia "cú đòn ngoại giao tập thể" nhằm vào Moscow, song lợi ích kinh tế có thể sẽ buộc các nước EU phải cân nhắc về dài hạn.
Mối quan hệ vốn chưa bao giờ êm ả giữa Nga và phương Tây đang đứng trước nguy cơ một cuộc chiến ngoại giao khi ít nhất 24 nước và NATO tuyên bố trục xuất các nhà ngoại giao Nga để “bày tỏ tình đoàn kết” với London, đáp lại, Moscow khẳng định sẽ có hành động “có đi có lại”.
Nữ Thủ tướng Anh Theresa May đã ghi điểm trong vụ việc này nhưng Tổng thống đắc cử lần thứ 4 của Nga Vladimir Putin mới là người sẽ giành chiến thắng cuối cùng? |
Tính đến ngày 27/3, ít nhất 24 nước đã tuyên bố trục xuất tổng cộng 139 nhà ngoại giao Nga, trong đó riêng Mỹ trục xuất 60 nhà ngoại giao, kể cả những người làm việc tại Phái đoàn đại diện thường trực Nga tại Liên hợp quốc. Riêng tại châu Âu, ngoài Anh, có 16/28 thành viên EU, gồm Pháp, Đức, Ba Lan, CH Séc, Litva, Đan Mạch, Hà Lan, Italy, Tây Ban Nha, Estonia, Croatia, Phần Lan, Hungary, Latvia, Romania, Thụy Điển và 4 nước ngoài khối là Albania, Ukraine, Na Uy, Macedonia tuyên bố tham gia "hành động trừng phạt tập thể" này.
Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) cũng tuyên bố trục xuất 7 nhà ngoại giao Nga và từ chối 3 nhân viên ngoại giao khác của Nga, qua đó giảm số nhân viên ngoại giao tại liên minh này từ 30 người xuống chỉ còn 20.
Vẫn biết mối quan hệ Moscow – phương Tây chưa bao giờ êm ả nhưng vụ trục xuất các nhà ngoại giao ồ ạt này được coi là sự kiện ngoại giao căng thẳng nhất giữa Nga và phương Tây kể từ thời chiến tranh Lạnh.
Nga tuyên bố sẽ đáp trả đầy đủ và tương xứng mọi quốc quốc gia đã bị London lôi kéo và “mù quáng” đối đầu với Moscow.
"Chúng tôi phản đối quyết định trục xuất các nhà ngoại giao Nga của nhiều nước Châu Âu và NATO. Việc này sẽ vấp phải phản ứng (của Nga) kiểu "gương soi"", Bộ Ngoại giao Nga tuyên bố.
Phản ứng "gương soi" có nghĩa là nếu nước nào đó trục xuất một nhà ngoại giao của Nga, Moscow sẽ trục xuất một nhà ngoại giao của nước đó để đáp trả.
"Trong vài ngày tới, chúng tôi sẽ công bố các biện pháp cụ thể với từng nước. Nga coi hành động này là thiếu thân thiện, không mang tính xây dựng. Điều này cũng không phù hợp với mong muốn tìm ra nguyên nhân và hung thủ của vụ việc xảy ra hôm 4/3 ở Salisbury", tuyên bố của Bộ Ngoại giao Nga có đoạn.
Nga nhiều lần khẳng định không dính líu gì đến vụ việc cha con cựu điệp viên Skripal bị đầu độc và luôn bày tỏ thiện chí hỗ trợ Anh điều tra vụ việc ngay khi London chịu cung cấp mẫu chất độc thu thập được tại hiện trường vụ đầu độc. Tuy nhiên Anh từ chối sự “giúp đỡ” này.
Đó là lý do Nga cho rằng phương Tây cố tình che giấu điều gì khi đại sứ quán Mỹ và Anh ở Moscow không cung cấp cho Nga thông tin từ tài liệu về vụ đầu độc cựu điệp viên, cũng không tham dự buổi thảo luận công khai với Nga để làm rõ về vụ việc, không hồi đáp đề nghị của Nga hợp tác điều tra. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova còn nhấn mạnh Mỹ và các nước EU đã "công bố tình trạng chiến tranh mới" khi thể hiện "sự hiếu chiến và đối đầu" nhằm vào Nga đúng vào thời điểm toàn thể nhân dân Nga đang trải qua ngày đau thương của thảm kịch hỏa hoạn ở Kemerovo.
Trong vụ việc lần này, theo giới quan sát, thắng lợi về mặt ngoại giao đang nghiêng về phía nữ Thủ tướng Anh Theresa May bất chấp London và Brussels đang khá căng thẳng trong cuộc đàm phán về tương lai mỗi quan hệ Anh – EU hậu Brexit.
Sự vụ lần này cũng là phép thử với quyền lực của ông Vladimir Putin, người vừa đắc cử Tổng thống Nga nhiệm kỳ thứ 4. Phản ứng cứng rắn tới mức nào của Tổng thống Putin sẽ đo được bản lĩnh của Nga trong mối quan hệ với phương Tây. Xem ra, lần này phía Nga đang có nhiều lợi thế.
Quyết định “đoàn kết với London” của các nước Phương Tây lần này xem ra có phần nóng vội trong khi Anh mới đưa ra các cáo buộc mà chưa đưa ra được một bằng chứng rõ ràng nào để chứng minh.
Những căng thẳng ngoại giao này rất có thể sẽ dẫn tới những hệ quả khôn lường về thương mại hay kinh tế.
Giới phân tích cho rằng dù tham gia "cú đòn ngoại giao tập thể" nhằm vào Moscow, song lợi ích kinh tế sẽ buộc các nước EU phải cân nhắc về dài hạn, đặc biệt khi châu Âu vẫn phụ thuộc vào nguồn năng lượng của Nga. Đức từng tuyên bố “Dòng chảy phương Bắc-2”, dự án vận chuyển khí đốt từ Nga sang châu Âu, không liên quan gì đến vụ “Skripal-gate”. Áo, đất nước rất quan tâm đến khí đốt Nga thì nói thẳng: “Áo sẽ không thi hành biện pháp nào, sẽ không trục xuất các nhà ngoại giao" vì cả Anh lẫn Tổ chức Cấm vũ khí hóa học đều không chứng minh được mối liên hệ giữa Nga với vụ đầu độc. Với Mỹ, một mặt áp dụng các biện pháp ngoại giao với Nga, mặt khác cũng khẳng định mong muốn đối thoại với Nga về các vấn đề cùng quan tâm.
Khi cái giá phải trả cho "tình đoàn kết với Anh" sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hóa đơn mà các bên liên quan phải thanh toán mọi chuyện có thể sẽ quay sang chiều hướng khác./.
Nam Khánh