Thế giới mừng – lo với đội ngũ nhân sự mới của ông Trump
Quyết định bổ nhiệm John Bolton vào vị trí cố vấn an ninh quốc gia, ông Trump đang hoàn thiện cái gọi là “chính phủ trong mơ” với những thân tín đủ sự “đồng điệu”, trung thành và diều hâu được cho là “tin tốt lành với đồng minh của Mỹ và tin xấu cho những kẻ thù của Washington".
John Bolton - cựu đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc dưới thời tổng thống George W. Bush, được tuyên bố sẽ thay thế vai trò của tướng 3 sao đã từng qua chinh chiến H. R McMaster tại cánh Tây Nhà Trắng.
Nếu không có gì bất trắc, ông Bolton sẽ bắt đầu vai trò mới kể từ ngày 9/4 tới mà không cần tới sự phê chuẩn của thượng viện.
John Bolton được bổ nhiệm vào vị trí cố vấn an ninh quốc gia là chỉ dấu cho thấy Mỹ có thể sớm rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với Iran, cứng rắn hơn với Bình Nhưỡng, giảm các khoản đóng góp ngân sách dành cho LHQ, thu hẹp các sứ mệnh gìn giữ hòa bình... |
John Bolton là ai?
John Bolton, cựu đại sứ Mỹ tại LHQ dưới thời tổng thống George W. Bush, được biết đến là người có quan điểm cứng rắn trong chính sách đối ngoại. Bolton từng kinh qua các chức vụ cao cấp trong các chính quyền của 3 tổng thống tiền nhiệm là Ronald Reagan, George H.W. Bush và George W. Bush.
Ông John Bolton là người ủng hộ Mỹ sử dụng hành động quân sự để ngăn chặn cố lãnh đạo Iraq Saddam Hussein, lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Khamenei và gần đây nhất Triều Tiên sản xuất vũ khí hủy diệt hàng loạt.
Cuối tháng 2, ông Bolton viết trên Tạp chí Phố Wall: “Triều Tiên là mối đe dọa sắp xảy ra với Mỹ vì chỉ còn vài tháng nữa nước này có thể đạt được năng lực phóng đầu đạn hạt nhân tới lục địa Mỹ. Do đó, việc Mỹ tự vệ bằng cách tấn công Triều Tiên trước là điều hoàn toàn hợp pháp”.
Không lâu sau khi ông Trump tuyên bố đồng ý gặp nhà lãnh đạo Kim Jong-un vào tháng 5, ông Bolton trả lời phỏng vấn của kênh Fox News rằng Triều Tiên sẽ không tình nguyện từ bỏ mục tiêu theo đuổi tên lửa tầm xa gắn đầu đạn hạt nhân, đồng thời nhận định Bình Nhưỡng chỉ muốn câu giờ.
Từng là đại sứ Mỹ tại LHQ, Bolton tỏ ra hoài nghi về vai trò của tổ chức này. “Không có cái gì gọi là Liên Hiệp Quốc hết. Chỉ có một thứ gọi là cộng đồng quốc tế mà thỉnh thoảng được dẫn dắt bởi một cường quốc thật sự trên thế giới. Đó là nước Mỹ, là khi điều đó phù hợp với lợi ích của chúng ta, khi chúng ta có thể lôi kéo những nước khác đi cùng”, câu nói nổi tiếng của ông Bolton từ năm 1994.
Nên mừng hay lo?
Quyết định bổ nhiệm John Bolton của Tổng thống Trump đã gây ra những phản ứng trái chiều trong chính giới Mỹ và dư luận đồng minh cũng như thế giới.
Việc bổ nhiệm John Bolton diễn ra 10 ngày sau quyết định sa thải Ngoại trưởng Tillerson để thay vào đó một nhân vật diều hâu Mike Pompeo và bà Gina Haspel ngồi vào ghế giám đốc Cục Tình báo trung ương (CIA) thay cho ông Pompeo cho thấy ông Trump đang cố gắng hoàn thiện nội các với toàn là những nhân vật có chung “tần sóng” với mình.
Nó có nghĩa những nhân vật mới sẽ để "Trump là Trump", sẽ không chen ngang và kiềm chế ông như những Tillerson hay H.RMcMaster đã đội nón ra đi. Quan trọng hơn, những Bolton, Pompeo và cả Haspel chia sẻ cùng thế giới quan với tổng thống.
"Việc lựa chọn ông John Bolton làm cố vấn an ninh quốc gia là tin tốt cho các đồng minh Mỹ và tin xấu cho những kẻ thù của Mỹ", thượng nghị sĩ Lindsey Graham của Đảng Cộng hòa, nhận định.
Ông Graham cũng nói thêm là ông Bolton "nắm rất chắc về những nguy cơ chúng ta đang đối mặt từ Triều Tiên, Iran và Hồi giáo cực đoan".
Tuy nhiên bà Barbara Lee, nghị sĩ thuộc Đảng Dân chủ của bang California, lại nêu cảnh báo: "Ông John Bolton từng là một trong những thành viên cực đoan nhất và ủng hộ chiến tranh trong chính quyền tổng thống Bush".
"Hãy tưởng tượng tới những hiểm họa ông ta có thể gây ra khi thủ thỉ vào tai ông Donald Trump. Tôi đã nghe thấy những tiếng trống xung trận", bà Lee nói.
"Có lo lắng một chút", một quan chức Hàn Quốc nói với Đài CNN trong khi ngoại trưởng Nhật Bản thì thừa nhận "có một chút bất ngờ".
Ông Richard Gowan, một nhà phân tích thuộc Đại học Columbia (Mỹ), nhận định rằng "LHQ sắp sửa đối mặt với những khó khăn đáng kể" khi ông Bolton trở thành Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ.
Chính quyền Trump đã cắt bớt các khoản đóng góp ngân sách dành cho LHQ, thu hẹp các sứ mệnh gìn giữ hòa bình, nhưng dưới sự đạo diễn của ông Bolton, mọi thứ có thể sẽ còn bị cắt kinh khủng hơn thế.
Người phát ngôn LHQ Stephane Dujarric - người từng phản pháo các chỉ trích của ông Bolton năm 2006, nay nhấn mạnh rằng Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres đã có mối quan hệ "rất tích cực và mang tính xây dựng" với cựu cố vấn an ninh quốc gia H.R. McMaster và hi vọng "sẽ tiếp tục duy trì mối quan hệ đó với người mới".
Trong bối cảnh Mỹ đang đối đầu với cuộc chiến thương mại với Trung Quốc, những rắc rối về ngoại giao với Nga liên quan đến những cáo buộc can thiệp bầu cử, chuẩn bị cho cuộc gặp thượng đỉnh với Triều Tiên, hồ sơ hạt nhân Iran… việc hình thành nên bộ ba có quan điểm diều hâu Pompeo – Haspel – Bolton quanh Tổng thống Trump, chính sách đối ngoại của Mỹ sẽ “vô cùng cứng rắn”, hình ảnh của nước Mỹ trên trường quốc tế sẽ có những thay đổi đáng kể, ít nhất cho tới khi nào họ bị miễn nhiệm hoặc hết nhiệm kỳ của ông Trump./.
Nam Khánh