Vụ cựu điệp viên bị đầu độc: Nga đối đầu với phương Tây
Khi cuộc bầu cử Tổng thống Nga vào giai đoạn nước rút, Moscow mắc kẹt trong vụ đối đầu với các nước phương Tây liên quan cựu điệp viên Nga bị đầu độc ở Anh.
Trong một thông cáo chung, lãnh đạo các nước Anh, Pháp, Đức và Mỹ cùng lên án việc điệp viên hai mang người Nga Sergei Skripal bị hạ độc ở Anh, quy lỗi do Moscow, gọi đó là "cuộc tấn công chất độc thần kinh ở Châu Âu lần đầu tiên kể từ Thế chiến thứ hai".
Tuyên bố chung của Thủ tướng Anh Theresa May, Tổng thống Pháp Emmanual Macron, Thủ tướng Đức Angela Merkel và Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 14/3 nói rằng không có nước nào khác ngoài Nga đã thực hiện vụ hạ độc cựu điệp viên Sergey Skripal này.
Vụ cựu điệp viên Nga bị đầu độc ở Anh đã phủ bóng đen lên quan hệ ngoại giao hai nước thậm chí dẫn đến cuộc đối đầu giữa Moscow và phương Tây |
"Chúng tôi yêu cầu Nga làm sáng tỏ tất cả các nghi vấn liên quan đến cuộc tấn công này" – thông cáo viết.
Tại phiên họp của HĐBA LHQ, đại diện Nga và Anh cũng đối đầu gay gắt.
Đại sứ Nga Vissaly Nebenzia khẳng định nước này không sản xuất hoặc nghiên cứu chất độc thần kinh Novichok, được cho là sử dụng trong vụ mưu sát cựu điệp viên hai mang Sergei Skripal (67 tuổi) và con gái Yulia (34 tuổi). Hiện cả hai vẫn trong tình trạng nguy kịch tại bệnh viện thành phố Salisbury, tây nam nước Anh.
Phía Anh khăng khăng có bằng chứng cho thấy Novichok do Liên Xô phát triển và được Nga tiếp quản. Phó đại sứ Anh tại LHQ Jonathan Allen còn cáo buộc Moscow vi phạm nghiêm trọng Công ước vũ khí hóa học vì che giấu chương trình vũ khí hóa học. Bên cạnh đó, Mỹ, Pháp và Đức cũng lên án vụ đầu độc, đồng thời yêu cầu Nga giao nộp tất cả hồ sơ về chất Novichok cho Tổ chức Cấm vũ khí hóa học, theo Reuters. “Chúng tôi hoàn toàn thống nhất với Anh. Nếu chúng ta không có biện pháp cứng rắn ngay lập tức thì Salisbury chưa phải là nơi cuối cùng chứng kiến vụ tấn công bằng vũ khí hóa học”, Đại sứ Mỹ tại LHQ Nikki Haley tuyên bố.
Đáp lại, Đại sứ Nebenzia nói: “Chúng tôi không có gì phải sợ hãi hoặc che giấu. Nga yêu cầu Anh cung cấp chứng cứ, chuyển giao mẫu chất độc thần kinh để phân tích tại Moscow. Nếu London xác định được chủng loại thì rõ ràng cũng có thể sản xuất hóa chất này”. Ông Nebenzia cho rằng vụ đầu độc là âm mưu “ném đá giấu tay” do chính Anh thực hiện nhằm phá hoại hình ảnh của Nga trước thềm giải vô địch bóng đá thế giới 2018 (FIFA World Cup) và cuộc bầu cử tổng thống sắp tới. Hãng Sputnik thì dẫn lời thượng nghị sĩ Nga Sergey Kalashnikov cáo buộc phương Tây đang tiến hành chiến dịch quy mô lớn nhằm loại nước này khỏi HĐBA.
Phía Nga cũng nhiều lần yêu cầu được hợp tác điều tra vụ việc, nhưng London lại từ chối và điều này cho thấy “Anh đang che giấu chuyện gì đó”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova tuyên bố.
Moscow cũng cảnh báo sẽ sớm có biện pháp trả đũa thích đáng sau khi Thủ tướng Anh Theresa May tuyên bố trục xuất 23 nhà ngoại giao Nga.
Trong khi đó, ngay trước thểm cuộc bầu cử Tổng thống Nga, đương kim Tổng thống Putin cũng là ứng viên sáng giá nhất cuộc bầu cử này, đã có những phản ứng đầu tiên về vụ việc. Ông Putin bày tỏ “cực kỳ quan ngại” trước lập trường “mang tính khiêu khích và phá hoại” của phía Anh.
Phía Nga yêu cầu Anh gửi các mẫu chất hóa học mà nước này thu được cho Tổ chức Cấm Vũ khí Hóa học (OPCW), mà Nga và Anh đều là thành viên cũng như các nhà chức trách Nga, song London từ chối phản hồi. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova chỉ trích Anh đưa ra những cáo buộc vô căn cứ trong khi không công bố các chứng cứ liên quan tới vụ việc.
Trong khi đó, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cảnh báo Nga sẽ sớm có biện pháp đáp trả Anh và hy vọng cựu điệp viên Skripal cùng con gái sẽ sớm hồi phục để có thể cung cấp thông tin chi tiết về vụ việc. Một trong số các biện pháp mà Moscow được cho là sẽ áp dụng là trục xuất các nhà ngoại giao Anh.
Sergei Skripal từng là đại tá phục vụ trong Cơ quan tình báo quân đội Nga (GRU). Ông này bị bắt vào năm 2004 và kết án 13 năm tù vào năm 2006 vì tội hoạt động gián điệp cho Anh. Theo truyền thông Nga, Skripal đã nhận của tình báo Anh 100.000 USD để đổi lấy thông tin về các điệp viên của GRU đang hoạt động ở các quốc gia châu Âu thời kỳ đó.
Ông Skripal sau đó được phóng thích và được phép tị nạn ở Anh sau cuộc trao đổi gián điệp lớn nhất trong lịch sử giữa Nga và Mỹ vào năm 2010. Ông Skripal và con gái Yulia bị phát hiện bất tỉnh nhân sự trên ghế băng ở bên ngoài trung tâm mua sắm tại thành phố Salisbury. Giới chức Anh nghi ngờ, cha con ông Skripal là mục tiêu của một vụ sát hại có chủ đích./.
Nam Khánh